شناسایی پیشران‌های موثر در آینده روابط امنیتی ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد آینده‌پژوهی

جعفری زاد, علیرضا; توحیدیان, علی; حسنوی, رضا

شناسایی پیشران‌های موثر در آینده روابط امنیتی ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد آینده‌پژوهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ نویسنده مسئول: فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت بحران دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران، ایران

² فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت بحران دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران، ایران

³ استاد گروه مدیریت و مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، با رویکرد آینده پژوهی، به شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر بر وضعیت آینده روابط امنیتی جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان می-پردازد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت، براساس روش‌های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام گرفته است. بنابراین، با توجه به ماهیت تحقیق، این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که پیشران‌ها یا عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده روابط امنیتی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان کدام‌اند و به چه میزان و چگونه بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند؟ برای پاسخ به پرسش پژوهش، از روش تحلیل ساختاری میک مک و دلفی بهره گرفته شده است. در این راستا، پس از برگزاری جلسات اولیه بحث با پانزده نفر از نخبگان و متخصصان اجرایی و دانشگاهی(جامعه آماری پژوهش)، که تخصص و تجربه کافی پیرامون مسائل امنیتی و روابط بین الملل داشتند، از ایشان خواسته شد تا در چارچوب ماتریس اثرات متقاطع به پیشران‌ها، بر مبنای میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری امتیاز دهند. بیست پیشران اولیه در قالب چهار بعد کلی شناسایی شد. سپس، پیشران‌های اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرم‌افزار آینده‌نگار میک‌مک تعریف شد. خروجی صفحه پراکندگی پیشران‌ها بیان‌گر ناپایداری سیستم است. در نهایت، باتوجه به امتیاز بالای تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، شش پیشران کلیدی و اهرمی دارای بیشترین تأثیر بر وضعیت آینده روابط امنیتی ایران و جمهوری آذربایجان شناخته شد.

کلیدواژه‌ها