پدیدگی یا پدیدارگیِ آینده ؟ مطالعۀ عناصر آینده پژوهانۀ آراء ایمانوئل کانت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلا‌می‌، دانشگاه آزاد اسلا‌می‌‌واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

2 دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.

چکیده

آینده پژوهی دانش کشف آینده است. بسیار مهم است که با چه رویکردی به آینده می نگریم، و چگونه از وقایع و حوادثی که در اکنون رخ نداده است، برداشتی از حقایق می کنیم و متناسب با این برداشت، تصمیم گیری می نماییم. این مهم، بسته به رویکردی فلسفی دارد که از دریچۀ کدام مکتب فلسفی به وقایع آینده نظر می کنیم. در همین راستا مسئله اصلی این پژوهش این است که چه زمینه هایی در اندیشه ایمانوئل کانت، برای شناخت آینده وجود دارد؟ یا بعبارت دیگر عناصر آینده پژوهانه اندیشه کانت کدام است؟ برای این منظور، روش تحقیق مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و رجوع به آثار کانت و استخراج عناصر آینده نگرانه در اندیشۀ وی است. در این روش از طریق تحلیل نظر وی به عناصر مذکور می رسیم. با بررسی انجام شده مشخص گردید که در دستگاه معرفتى کانت، شناخت از همکارى حسّیات استعلایى با تحلیل استعلایى، یعنى از همکارى عناصر زمان و مکان و مقولات فاهمه، که شاکله سازى در میان آن دو اتفاق مى افتد، براى انسان حاصل مى شود. بنابراین، ضرورى است درباره زمان و مکان در معرفت شناسى کانت بحثی طرح گردد. بنابراین، مجموع این عناصر در شناخت آینده، با توجه به تاکید کانت بر قضایای ترکیبی پیشین؛ موثر می باشد. پس آنچه در نگاه کانت عنصر اساسی معرفت شناسیِ آینده پژوهانه محسوب می گردد، قضایای ترکیبی پیشینی است که با شرط ضرورت و کلیّت، اطلاع ما را از جهان افزایش می دهد. بنابراین وی در جستجوی شرایط ضروری و پیشینیِ ما قبل تجربه است که شناخت انسان را امکان پذیر می سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phenomenon or future Noumen ? Studying the futurist elements of Immanuel Kant's views

نویسندگان [English]

  • mohsen Hakemi 1
  • mohammad heydaripour 2
1 islamic Azad
2 Ph.D. in General Linguistics - Ferdowsi University - Mashhad - Iran.
چکیده [English]

Futurism is the knowledge of discovering the future. It is very important with what approach we look to the future, and how we make an impression of the facts from the events and incidents that have not happened in the present and make decisions according to this impression. This is important depending on the philosophical approach from which philosophical school we look at the future events. In this regard, the main issue of this research is, what are the fields in Immanuel Kant's thought to know the future? Or in other words, what are the futuristic elements of Kant's thought? For this purpose, the research method is based on library studies and referring to Kant's works and extracting futuristic elements in his thought. In this method, we reach the mentioned elements through the analysis of his opinion. Through the investigation, it was determined that in Kant's epistemological system, knowledge is obtained for humans from the cooperation of transcendental senses with transcendental analysis, that is, from the cooperation of the elements of time and space and the categories of understanding, in which formation takes place between the two. Therefore, it is necessary to discuss time and place in Kant's epistemology. Therefore, the sum of these elements in the knowledge of the future, according to Kant's emphasis on previous composite theorems; It is effective. So, in Kant's view, what is considered to be the basic element of futurist epistemology is a priori compound theorems that increase our knowledge of the world with the condition of necessity and generality. Therefore, he is searching for our necessary and previous conditions before experience, which makes human knowledge possible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kant
  • time and space
  • previous compound theorems
  • futurism
  • transcendental idealism

Smiley face

مراجع

  1. ایمان، محمدتقی.(1399). فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ پنجم.
  2. حاکمی‌، محسن؛ حا‌می‌‌کارگر، فاطمه؛ تاجیک، هاجر(1401). آینده‌پژوهی  از دیدگاه فلسفه : جستاری در دیدگاه‌‌‌های پیشْ نگرانۀ صدرالمتألّهین شیرازی، فصلنامه آینده‌پژوهی  انقلاب اسلا‌می‌، 3(1): 95-119.
  3. حاکمی‌، محسن؛ صائمی‌، داوود(1400). تحقّق ماهیّاتِ امکانی در آینده با ابتناءِ بر امکان استقبالی، فصلنامه آینده‌پژوهی  انقلاب اسلا‌می‌، 2(4)7: 91-110.
  4. سلیمانی، عباس(1396). مطالعات آینده بر اساس فلسفه افلاطون، کانت و نیچه؛ پساآینده پژوهی و جایگاه آینده پژوهی در ساختارهای سازمانی و سیاسی، دو فصلنامه آینده‌پژوهی  ایران:2، 1(2): 27-53.
  5. شاهین، کاوه(1386). کل گرایی در آینده‌پژوهی ، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، 13(52): 129-151.
  6. داوری، رضا(1382). فلسفه و آینده، نشریه پژوهشنامه علوم انسانی، 39(40): 59-72.
  7. غفاری، حسین(1381). زمان و مکان در معرفت شناسى کانت و هگل، فصلنامه معرفت، 61(10): 52-75.
  8. اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر. (1375). تاریخ فلسفه از ولف تا کانت. تهران: عل‌می‌‌و فرهنگی سروش.
  9. نادر پورنقشبند و محمد رنجبر. (1384). مفهوم زمان. آبادان: پرسش.
  10. نقیب زاده،‌ میرعبدالحسین(1399). درآمدی به فلسفه، تهران: طهوری، چاپ بیستم.
  11. نصیری، منصور(1387). نومن و فنومن در فلسفه کانت، فصلنامه نقد و نظر، 50(2): 50-64.
  12. کانت. (1388). تمهیدات.‌ترجمه غلامعلی حداد عادل. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  13. علی لاریجانی. (1383). فلسفه کانت. تهران: هرمس.
  14. رحمتی، انشاءالله؛ حاک‌می‌، محسن(1401). بررسی نسبتِ بین قضایای آینده و علم مطلقِ الهی، فصلنامه آینده‌پژوهی  انقلاب اسلا‌می‌، 3(2): 11-36.
  15. زمانی، مهدی(1386). تاریخ فلسفه غرب، 2جلدی، تهران: انتشارات پیام نور.
  16. Ksenija Djuricic، Jean-Philippe Boot. March (2019). Effectuation and foresight – An exploratory study of the implicit links between the two concepts. Technological Forecasting and Social Change، 115-128
  17. M Pentti. (2003). A futures research outline of a post-modern idea of progress. Futures 33، 225-43.
  18. Smith‌‌، Norman Kamp‌‌،(2001). A Commentary to Kant’s Critique of Pure Reason‌‌، Humanities Press International‌‌، Inc (United States America).
  19. D. M. Paton. (1961). A Theory of Drug Action Based on the Rate of Drug-Receptor Combination. The Royal Society.
  20. Books
  21. Heidegger‌‌،(1992). Heidegger: A critical reader also viewed. Harrison Hall & Hubert L. Dreyfus. Blackwell.
  22. John Watson. (1987). Philosophy of Kant Explaine. opcit.
  23. Walsh‌‌، W. H. (1997).  Kant’s Criticism of Metaphysics‌‌، Edinburgh University Press.
  24. W Bell. (2003). Foundations of Futures Studies (2th ed.)‌‌، New Jersey: Transaction Publishers.
  25. Norman Kemp Smith. (1962). A commentary to Kant's 'critique of pure reason. New York: Humanities press.
آینده پژوهی انقلاب اسلامی
دوره 3، شماره 4
فصلنامه زمستان
اسفند 1401
صفحه 67-97

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 دی 1401
  • تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 02 اسفند 1402
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار