واکاوی آینده‌پژوهانه افول قدرت آمریکا در هندسه نظم نوین جهانی به روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا آینده پژوهی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

2 دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق، آمریکا خود را به‌عنوان قدرت اول جهان معرفی و با برتری قابل‌توجه در عرصه سیاسی، نظامی و اقتصادی توانست موقعیت مسلطی در عرصه بینالمللی بهدست آورد، اما در حال حاضر، نشانه‌هایی مبتنی بر افول سیاسی این کشور قابل مشاهده است. از این‌رو پژوهش حاضر با روش آینده‌پژوهانه تحلیل لایه‌لایه‌ای علت‌ها و به‌صورت اکتشافی به‌دنبال شناسایی علل افول قدرت آمریکا در هندسه نظم نوین جهانی است. پژوهش از نوع کاربردی به‌صورت آمیخته (کیفی و کمی) است که داده‌های آن با بررسی اسناد، مدارک و مطالعات کتابخانه‌ای و همچنین مصاحبه به‌صورت برگزاری دو پنل خبرگی گردآوری شده است. رویکرد پژوهش استفاده از روش آینده‌پژوهی تحلیل لایه‌ای علت‌ها است. نتایج مصاحبه‌ها و مطالعات کیفی به‌صورت پرسشنامه محقق ساخت در اختیار جامعه 73 نفره از صاحب‌نظران و خبرگان مدنظر قرار گرفت. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از روش‌های آماری و بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌های پژوهش 47 علل را نشان داد که 17 علت در سطح لایه لیتانی، 10 علت در سطح لایه نظام‌های علّی (اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی)، 11 علت در سطح لایه گفتمان و جهان‌بینی و در نهایت 9 علت در سطح لایه استعاره‌ها و اسطوره‌ها هستند که به‌عنوان علل مؤثر افول قدرت آمریکا در هندسه نظم نوین جهانی تلقی می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

Smiley face

مراجع

  1. آجورلو، حسین. (1400). سیاست خارجی جدید آمریکا؛ افول از جایگاه ابرقدرت به جایگاه قدرت بزرگ جهانی. مطالعات راهبردی آمریکا، 1(2)، صص 93-109.
  2. آدمی، علی. قریشی، سیده مهدیه. (1394)، افوق قدرت نرم آمریکا: شاخص‌ها و مؤلفه‌ها. فصلنامه علمی – پژوهشی سیاست جهانی. 4(4)، صص 187-220.
  3. آهویی، مهدی. و حسینی، دیاکو. (1395). افول هژمونی آمریکا: معنای انتقال قدرت در نظام جهانی و الزامات سیاستگذاری. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 6(20)، صص 51-66.
  4. بلالی اسکویی، آزیتا. حیدری ترکمانی، مینا. و دیبا، فربد. (1398). تحلیل لایه‌ای علت‌های تغییر مفهوم محله در ارتباط با حس تعلق و ارایه سناریوهای بدیل. دانش شهرسازی، 3(3)، صص 65-81.
  5. پیرانی، شهره. و رضوی، سید عبداله. (1399). بررسی پارامترهای سیاسی-اقتصادی افول ایالات متحده آمریکا. پژوهش‌های روابط بین الملل، 10(4)، صص 81-124.
  6. پیری، هادی مراد. و رمضانی تکلیمی، داود. (1401). افول هژمونی آمریکا از دیدگاه متفکرین غربی با تأکید بر نظریات فوکویاما و هانتینگتون. فصلنامه راهبرد سیاسی، 6(3)، صص 71-93.
  7. جمشیدیها، غلامرضا. و قربی، سیدمحمدجواد. (1400). افول قدرت نرم آمریکا؛ دیدگاه‌ها و زمینه‌ها. مطالعات راهبردی آمریکا، 1(4)، صص 63-88.
  8. جهانگیری، سعید. فرحان جم، مهسا. و متقی، ابراهیم. (1399). واکاوی چگونگی افول هژمونی آمریکا در عرصه جهانی با تاکید بر ویروس کرونا (از منظر حقوقی و سیاسی). جستارهای سیاسی معاصر، 11(4)، صص 71-93.
  9. حاکمی، محسن. صائمی، داوود. (1400). تحقّق ماهیّاتِ امکانی در آینده با ابتناءِ بر امکان استقبالی. آینده پژوهی انقلاب اسلامی، 2(4)، 91-110.
  10. حضرتی رازلیقی، محمد امین. و جاودانی مقدم، مهدی. (1400). تأملی بر دیالکتیک افول‌گرایی و بازسازیِ هژمونی آمریکا. مطالعات راهبردی آمریکا، 1(1)، صص 119-145.
  11. دهشیری، محمدرضا. (1397). افول قدرت نرم آمریکا؛ دلایل و پیامدها. فصلنامه علمی مطالعات قدرت نرم، 8(شماره 2)، صص 35-68.
  12. رشاد، افسانه. و رشاد، معصومه. (1400). چرایی و فرآیند افول آمریکا؛ یک‌جانبه‌گرایی و درگیری‌های پایان‌ناپذیر. مطالعات راهبردی آمریکا، 1(3)، صص 137-159.
  13. رضایی، علیرضا. (1396). ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی ﻧﻈﺎم ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻞ ﭘﺴﺎﺟﻨﮓ ﺳﺮد و ﻫﮋﻣﻮﻧﯽ اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﯾﮑﺎ. فصلنامه مطالعات سیاسی، 9(36)، صص 23-48.
  14. سعیدی، روح الامین. (1400). تحلیل چیستی، چرایی و چگونگی افول آمریکا از منظر تئوری چرخه‌های بلند. مطالعات راهبردی آمریکا، 1(1)، صص 5-29.
  15. سیفی کلستان، ابوذر. قرایی آشتیانی، محمدرضا. و پورصادق، ناصر. (1401). بررسی روش شناسی و جایگاه مفهومی نشانه های ضعیف در ادبیات آینده پژوهی و فناوری‌های نوپدید؛ یک مطالعه‌ی مقایسه‌ای کیفی. آینده پژوهی انقلاب اسلامی، 3(3)، 11-48.
  16. طالعی حور، رهبر. مبینی، زهرا. (1401). چرایی افول هژمونی آمریکا مبتنی بر نظریه رابرت کاکس، فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر. 13(3)، 95-119.
  17. فخرایی، مرضیه. و کیقبادی، مرضیه. (1396)، نگاهی به روش‌های آینده‌پژوهی؛ معرفی شش تکنیک مهم و پرکاربرد در آینده‌پژوهی/ترجمه و تألیف مرضیه فخرایی، مرضیه کیقبادی، تهران، انتشارات آینده‌پژوه.
  18. نیکونهاد، ایوب. مرادی، عبداله. محمدی، زهره. و محمدی خانقاهی، محسن. (1400). سناریوهای آینده روابط ایران و آمریکا در افق پنج ساله براساس رویکرد سناریونویسی. آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی، 2(3)، صص7-35.
  19. والرشیتاین، امانوئیل (2016). سخنرانی علمی موقعیت ژئوپلیتیک ایالات متحده آمریکا از 1945؛ از هژمونی تا افول غیرقابل بازگشت. مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری.
  20. Adami, A., & Ghorashi, M. (2016). The Decline of America's Soft Power, Measures and Components. World Politics, 4(4), 240-203, [In Persian].
  21. Ahouie, M., & Hosseini, D. (2016). Decline of American Hegemony: The Meaning of Power Transition in the World System and Implications for Policy Making. Strategic Studies of public policy, 6(20), 51-66, [In Persian].
  22. Ajorlou, H. (2021). A New US Foreign Policy; The Decline from a Superpower to a Great World power. American Strategic Studies, 1(2), 93-109, [In Persian].
  23. Belali Oskui, A., Heydari Turkmani, M., & Diba, F. (2019). Causal Layered Analysis of the Change in the Concept of the Neighborhood in Relation with the Sense of Belonging and Presenting the Alternative Scenarios. Urban Planning Knowledge, 3(3), 65-81, [In Persian].
  24. Dehshiri, M. R. (2019). The Fall of U.S. Soft Power: Causes and Consequences. Soft power Studies, 8(2), 35-68, [In Persian].
  25. Fakhrai, M. & Kiqbadi, M. (2016), a look at futures studies methods; Introduction of six important and widely used techniques in future studies/translated and authored by Marzieh Fakhraei, Marzieh Kiqbadi, Tehran, Eindehpajoh Publications, [In Persian].
  26. Graeme, W. & Murrow, E. (2015), “What ISIS Really Wants?” Atlantic, Vol 8(123), Pages 47-789.
  27. Hakemi, M., & saemi, D. (2022). The Realization of the Nature of Possibility in the future on the Basis of the possibility of independent. Futures Studies Of The Islamic Revolution, 2(4), 91-110, [In Persian].
  28. Hazrati Razlighi, M. A., & Javdani Moghaddam, M. (2021). An Investigation of Decline and Reconstruction Dialectic of American Hegemony. American Strategic Studies, 1(1), 119-145, [In Persian].
  29. Inayatullah, Sohail, 2008, "Six Pillars: futures thinking for transforming," Foresight, 20(1), 4-21.
  30. Jahangiri, S., farhaanjam, M., & Mottaghi, E. (2021). Analyzing how US hegemony in the world is declining with Kidd emphasizing the Corona virus (from a legal and political perspective). Contemporary Political Studies, 11(4), 71-93, [In Persian].
  31. Jamshidiha, G. R., & Ghorbi, S. M. J. (2022). The Decline of American Soft Power; Perspectives and Backgrounds. American Strategic Studies, 1(4), 63-88, [In Persian].
  32. Nikunahad, A., Moradi, A., Mohammadi, Z., & Mohammadi Khanghahi, M. (2021). Future Scenarios of Iran-US Relations over a Five-Year Horizon Based on a Hypothesis-Based Scripting Approach. Futures Studies Of The Islamic Revolution, 2(3), 7-35, [In Persian].
  33. Pirani, S., & razavi, S. A. (2021). Investigating the Political-Economic Parameters of the Decline of the United States of America. International Relations Researches, 10(4), 81-124, [In Persian].
  34. piri, H., & Ramezani Taklimi, D. (2022). Study on US hegemony Decline due to the Western Think tanks perspective Emphasizing the theories of Fukuyama and Huntington. Journal of Political Strategy, 6(3), 71-93, [In Persian].
  35. Pompeo, Michael R (2018), “Confronting Iran; The Trump Administration’s Strategy”, Foreign Affairs, Vol. 97, No. 6, November and December. Pp 198-234.
  36. Regilme Salvador Santino F Jr, and James Parisot. (2017), “Introduction: American Hegemony – Global Cooperation and Conflict” American Hegemony and the Rise of Emerging Powers, Abingdon and New York: Routledge. 2017. 3–18.
  37. Regilme, Salvador Santino F. Jr. (2019), The Decline of American Power and Donald Trump: Reflections on Human Rights, Neoliberalism, and the World Order. Geoforum, (102) June: 157- 166.
  38. Reshad, A., & Rashad, M. (2021). Reasons and the Process of the U.S. Decline: Unilateralism and Endless Conflicts. American Strategic Studies, 1(3), 137-159, [In Persian].
  39. Rezaei, A. (2016). The challenges of the Cold War international system and the hegemony of the United States of America. Political Studies Quarterly, 9(36), pp. 23-48, [In Persian].
  40. Saeedi, R. (2021). nalyzing the Reasons for the Decline of the USA from the Viewpoint of Long Cycles Theory. American Strategic Studies, 1(1), 5-29, [In Persian].
  41. Seifi Kalestan, A., Gharayi Ashtiyani, M., & Poursadegh, N. (2022). Exploration of Weak Signals methodology and conceptual position in Futures Studies and Emerging Technologies literature؛ A Comparative Qualitative Study. Futures Studies Of The Islamic Revolution, 3(3), 11-48, [In Persian].
  42. Slaughter, R., "Integral Operating System "World Future Society, July 2003. Drawing on Sohail Inayatullah; Dennis List, "3 Maps or the Future," July 18, 2003; Andy Hines, UH-Clear Lake, 2006.
  43. Taleihour, R. Mobini, Z. (2023). Why the decline of American hegemony based on the theory of Robert Cox, Quarterly Journal of Contemporary Political Studies. 13(3), 95-119, [In Persian].
  44. Wallerstein, E. (2016). Scientific lecture on the geopolitical position of the United States of America since 1945; From hegemony to irreversible decline. Presidential Strategic Research Center, [In Persian].
آینده پژوهی انقلاب اسلامی
دوره 4، شماره 3
فصلنامه پاییز
آبان 1402
صفحه 50-78

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 07 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 07 آبان 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار