بررسی تاثیر آینده نگاری راهبردی در عملکرد زنجیره تامین با تاکید بر نقش میانجی انعطاف‌پذیری راهبردی مورد مطالعه: صنعت خودرو ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آینده پژوهی ،دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

2 استاد، گروه آینده پژوهی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) ،قزوین، ایران

3 دانشیار،گروه آینده پژوهی،دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

4 استادیار،گروه آینده پژوهی،دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

چکیده

 امروزه آینده­نگاری راهبردی به‌عنوان یک ابزار مهم و حیاتی در سازمان­ها برای مقابله و مواجهه با شرایط عدم قطعیت در آینده و پایداری در محیط­های پیچیده شناخته شده است. هدف این تحقیق بررسی نقش آینده­نگاری راهبردی در عملکرد زنجیره تأمین می­باشد. برای این منظور از نقش تعدیلگری انعطاف­پذیری راهبردی به‌عنوان یک عامل تعدیلگر استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق تمام اعضای زنجیره تأمین صنعت خودرو ایران می‌باشند که از دو مرحله نمونه­گیری تصادفی ساده و نمونه­گیری طبقه­ای متناسب با حجم استفاده شده است. تعداد 136 پرسش‌نامه توزیع و در نهایت 125 پرسش‌نامه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. برای آزمون 5 فرضیه اصلی از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس (فن حداقل مربعات جزئی) و تحلیل مسیر بهره گرفته شد. نتایج و تحلیل خروجی‌ها نشان داد که انعطاف­پذیری راهبردی و خلق ارزش مشترک بر عملکرد زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارند. از بین شاخص­های آینده­نگاری راهبردی نیز صرفاً سازماندهی رسمی بر انعطاف­پذیری راهبردی تأثیر منفی دارد و مابقی شاخص­ها تأثیر مثبت دارند. انعطاف­پذیری راهبردی نیز بر خلق ارزش مشترک تأثیر مثبت و معنادار دارد. نتایج این پژوهش اعضای زنجیره تأمین را به درک صحیحی از تأثیرگذاری آینده­نگاری راهبردی بر عملکرد زنجیره تأمین به‌منظور بهبود تصمیم­گیری­های آتی رهنمون می­کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the impact of strategic foresight on supply chain performance with an emphasis on the mediating role of strategic flexibility (Case study: supply chain of the Iranian automotive industry)

نویسندگان [English]

  • Zahra Amin Afshar 1
  • safar fazli 2
  • Rohullah Bayat 3
  • farhad darvishi sesalasy 3
  • moslem shirvani 4
1 Doctoral student of Future Studies, Imam Khomeini International University (RA), Qazvin, Iran
2 Professor, Futures studies group, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
3 Associate Professor, Department of Future Studies, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University (RA)
4 Assistant Professor, Department of Future Studies, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University (RA)
چکیده [English]

 Todays, strategic foresight is known as an important and vital tool in organizations to deal with uncertainty in the future and stability in complex environments. The purpose of this research is to investigate the role of strategic foresight in supply chain performance. For this purpose, the moderating role of strategic flexibility has been used as a moderating factor. The statistical population of this research is all the members of the supply chain of the Iranian automobile industry, and two stages of simple random sampling and stratified sampling proportional to the volume have been used. 136 questionnaires were distributed and finally 125 questionnaires were analyzed. To test the 5 main hypotheses, structural equation modeling method based on variance (partial least square fan) and path analysis was used. The results and analysis of outputs showed that strategic flexibility and shared value creation have a positive and significant effect on supply chain performance. Among the indicators of strategic foresight, only formal organization has a negative effect on strategic flexibility, and the rest of the indicators have a positive effect. Strategic flexibility also has a positive and significant effect on the creation of shared value. The results of this research lead supply chain members to a correct understanding of the impact of strategic foresight on supply chain performance in order to improve future decisions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • supply chain
  • strategic foresight
  • strategic flexibility
  • Iranian automobile industry

Smiley face

بهرامی سیف­آباد، م.، عزیزی، ج.، حجت دوست، س.، (1401). "بررسی تأثیر جستجوی دانش و خلق دانش بر مدیریت زنجیره تأمین سبز، با نقش تعدیل‌کننده به‌کارگیری دانش و نقش دانش و نقش میانجی خودکارآمدی سبز: شرکت‌های شهرک‌های صنعتی شهر یاسوج"، مجله محیط‌زیست و توسعه فربخشی، 7 (75)، بهار 1401، صص. 80-68.
جنیدی جعفری، م.، بیات، ر.، درویشی سه تلانی، ف.، فضلی، ص.، (1398). "طراحی مدل آینده نگاری شرکتی و اثر آن بر عملکرد سازمانی، (مورد مطالعه صنعت بانکداری)"، آینده پژوهی مدیریت، سال 30، شماره 118، صص. 61-39.
حسنوی، ر.، نظامی پور، ق.، بوشهری، ع.، آذر، ع.، قربانی، س.، (1392). "طراحی مدل تأثیر آینده‌نگاری بر سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری در سطح ملی با استفاده از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری"، فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال 6، شماره 1، پاییز 1392.
ذکا، م.، رمضان‌پور، ا.، انتظار، ا.، (1401)، "بررسی جایگاه اقتصادی صنعت خودرو؛ چالش­ها و عوامل مؤثر بر آن: یک مطالعه مروری بر ایران‌خودرو"، دومین کنفرانس بین­المللی آزمایشگاه مدیریت و رویکردهای نوآورانه در مدیریت و اقتصاد، تهران، https://civilica.com/doc/1589002
فضلی، ص.، امین افشار، ز.، (1395). "بررسی نقش مستقیم محرکهای زنجیره تأمین و نقش تعدیلگری فرهنگ سازمانی در بهبود عملکرد زنجیره تأمین (مطالعه موردی: شرکتهای تولیدی استان قزوین)"، فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی – سال چهاردهم، شماره 41، تابستان 95. صفحات 134-109.
قویدل، ص.، مجید پور، م.، شعبانی، ا.، (1395). "تأثیر واردات خودرو بر اشتغال در صنعت خودروی ایران و سایر بخشهای اقتصادی"، فصلنامه سیاست راهبردی و کلان، سال 4، شماره 13، صص. 135-115.
شیروانی ناغانی، یوسفی، ا.، ایجابی، ا.، بیات، ر.، (1402). "شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کلیدی موفقیت آینده‌نگاری علم و فناوری در ایران"، نشریه علمی آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی، دوره 4، شماره 2، شهریور 1402، صص. 40-11.
شیروانی، م.، فضلی، ص.، امین افشار، ز.، (1398). "راهبردپردازی در صنعت خودرو ایران با رویکرد آینده‌نگاری راهبردی و تمرکز بر حوزه علم،فناوری ونوآوری"، فصلنامه مطالعات­راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 9، شماره 31، شهریور 1398، صفحه 95-77.
شیروانی، م.، درویشی، ف.، ایجابی، ا.، امین افشار، ز.، (1398). " آینده نگاری راهبردی جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران برای افق 1420 با روش سناریوپردازی‎"، مجله پژوهش ها و سیاست­های اقتصادی 27 (90), 393-424‎
شیرویه­پور، ش.، فضلی، ص.، کشاورز، ع.، (1401). "مدل‌سازی تأثیر آینده­نگاری راهبردی بر ‌قابلیت­های پویا: ‌ نقش تعدیلگر عدم قطعیت محیطی"، فصلنامه علوم مدیریت ایران، ‌سال هفدهم، شماره 65، بهار 1401، صفحه 28-1.
صمصامی، ف.، خداداد حسینی، س. ح.، کردنائیج، ا.، آذر، ع.، (1396). "انعطاف­پذیری راهبردی: از تحلیل مفهومی تا الگوی فرآیندی"، چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، شماره 29  بهار 1396، صص. 32-13.
عزیزی، ع.، ضرغام بروجنی، ح.، ضیایی، م.، تقوی فر، م.، (1400). "چارچوب خلق ارزش از طریق زنجیره تأمین یکپارچه الکترونیکی خدمات گردشگری"، doi: 10.52547/journalitor.36273.10.19.91، 1400122436273.
سجادی، ج.، شیرویه پور، ش.، فضلی، ص.، (1402). "پویش محیطی صنعت دخانیات ایران: گام نخست در فرایند آینده‌نگاری راهبردی"، نشریه علمی آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی، دوره 4، شماره 4، زمستان 1402، صص. 124-97.
نیکویه، م.، قاسمی، ح.، شیرویه پور، ش.، (1400). "تأثیرات آینده‌نگاری راهبردی بر عملکرد سازمانی با درنظرگرفتن نقش یادگیری سازمانی و خلق ارزش"، مطالعات مدیریت راهبردی، شماره 48، زمستان 1400، صص. 64-49.
هوشنگی، م.، الهی، م.، امین افشار، ز.، صدوق، م.، (1393). "بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی و سبک رهبری بر پذیرش تکنولوژی و مدیریت دانش (مورد مطالعه: شرکتهای تولیدی استان قزوین)"،مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 31، شمارة 1، پاییز 1393، صفحات 762-739.
Adegbile, A., Sarpong, D., & Meissner, D. (2017). “Strategic foresight for innovation management: A review and research agenda”. International Journal of Innovation and Technology Management, 14(04), 1750019.
AL-Shboul, M., (2023). "Enabling manufacturing firms' supply chain performance in the Middle East region through boosting the quality of multi-directional relationship, and supply chain risk dilution: A moderated-mediation model", Heliyon9 November 2023.
Amniattalab, A., & Ansari, R. (2016). The effect of strategic foresight on competitive advantage with the mediating role of organisational ambidexterity. International Journal of Innovation Management, 20(03), 1650040.
Amin Afshar, Z., Fazli, S., (2018). Investigating the Effect of Relational Capital on Supply Chain Risk and Performance’, International Journal of Manufacturing Technology and Management “,Vol. 32, No. 6, pp. 517-532.
AminAfshar, Z., Bayat, R., Hooshangi, M., (2022). “Customer Relationship Management’s linking to Export Performance: the Mediating Role of Relational Capital, in Iran”, Int. J. of Business Information Systems.
Anjomshoae, A., Banomyong, R., Mohammed, F., Kunz, N., (2022). “A systematic review of humanitarian supply chains performance measurement literature from 2007 to 2021”, International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 72, 1 April 2022, 102852.
Bag, S., Rahman, M., Srivastava, G., Shore, A., Ram, P., (2023). “Examining the role of virtue ethics and big data in enhancing viable, sustainable, and digital supply chain performance”, Technological Forecasting and Social Change, Vol. 186, Part B, January 2023, 122154.
Bootz, J. P., Durance, P., & Monti, R. (2019). Foresight and knowledge management. New developments in theory and practice. Technological Forecasting and Social Change, 140, 80-83.
Brozovic, D., (2018), “Strategic flexibility: A review of the literature”, International Journal of Management Reviews, 20 (1) (2018), pp. 3-31, 10.1111/ijmr.12111.
Busser, J. A. and Shulga, L. V. (2018) “Co-created value: Multidimensional scale and nomological network”. Tourism Management, 65, 69-86.
Chaudhuri, R., Chatterjee, S., Gupta, S., Kamble, S., (2023). " Green supply chain technology and organization performance: Moderating role of environmental dynamism and product-service innovation capability", Technovation, Volume 128, December 2023, 102857.
Chen, Y., Wang, Y., Nevo, S., Benitez, J., Kou, G., (2017). “Improving strategic flexibility with information technologies: Insights for firm performance in an emerging economy”, Journal of Information Technology, 32 (1) (2017), pp. 10-25, 10.1057/jit.2015.26, Google Scholar.
Chesbrough, H., Heaton, S., Mei, L., (2021). “Open innovation with Chinese characteristics: A dynamic capabilities perspective”, R&D Management, 51 (3) (2021), pp. 247-259, 10.1111/radm.12438.
Chin, W. (1998). “The partial least squares approach to structural equation modeling”. In G. A. Marcoulides (Ed.) , Modern methods for business research. Mahwah: NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Chiu, M., Lin, C., (2022). " Developing supply chain open innovation capability: The mediating role of the knowledge creation process, governance mechanism and technology as a driver", Journal of Innovation & Knowledge10 September 2022.
Choi, T.-M., Guo, S., Luo, S.,2020(. When blockchain meets social-media: Will the result benefit social media analytics for supply chain operations management? Transport. Res. Part E: Logist. Transport. Rev. 135, art. no. 101860.
Choo, C. W. (2001). Environmental scanning as information seeking and organizational learning. Information research, 7(1), 7-1.
Cornish, E. (2004). Futuring: The exploration of the future. World Future Society.
Derbyshire, J., & Wright, G. (2017). Augmenting the intuitive logics scenario planning method for a more comprehensive analysis of causation. International Journal of Forecasting, 33(1), 254-266.
Dominiece-diasa, B., & Volkova, T. (2019). Strategic foresight capability as an enabler of management innovation. Journal of Business Management, (17).
Eisenhardt ,KM & .Sull ,DN. (2011) “Strategy as Simple Rules”. Harvard Business Review, 79(1), 106-116.
Fergnani, A. (2020). Corporate foresight: A new frontier for strategy and management. Academy of Management Perspectives.
Fornell, C., Larcker, D.F., (1981). “Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error”. J. Mark. Res. 18 (1), 39–50.
Godet ,M & .Durance ,P., (2011), “Strategic foresight for corporate and regional develop-ment, Paris: UNESCO.
Govindan, K., Kannan, D., Jørgensen, T., Nielsen, T., (2022). “Supply Chain 4.0 performance measurement: A systematic literature review, framework development, and empirical evidence”, Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, Vol. 164, August 2022, 102725.
Han, C., Zhang, S., (2022). “Multiple strategic orientations and strategic flexibility in product innovation”, European Research on Management and Business Economics, Vol. 27, Issue 1, January–April 2021, 100136.
Haarhaus, T., & Liening, A. (2020). Building dynamic capabilities to cope with environmental uncertainty: The role of strategic foresight. Technological Forecasting and Social Change, 155, 120033.
Hooshangi, M., Salehi Sadaghiani, J., Astaneh, M.R. and Amin Afshar, Z. (2017) ‘The mediation role of supply chain integration in relationship between employee commitment with organizational performance’, Int. J. Business Information Systems, Vol. 24, No. 2, pp.210–226.
Jissink, T., Huizingh, E. K., & Rohrbeck, R. (2015). Corporate foresight and performance: a chain-of-effects model. University of Aarhus Aarhus Working Paper.
Kankam, G., Kyeremeh, E., Som, G., Charnor, I., (2023). " Supply Chain Analytics", Volume 2, June 2023, 100005.
Kiani Mavi, R. and Amin Afshar, Z. (2017) ‘The relationships between social capital and organizational entrepreneurship at small and medium enterprises of Zanjan province’, Int. J. Business Innovation and Research, Vol. 12, No. 4, pp.449–464.
Kuosa ,T., (2012). “The Evolution of Strategic Foresight: Navigating Public Policy Making, Oxford: Routledge.
Nyuur, R. B., Brečić, R., & Sobiesuo: (2015). Foresight capabilities and SME product/service adaptiveness: the moderating effect of industry dynamism. International Journal of Foresight and Innovation Policy, 10(2-4), 145-164.
Paliokaitė, A., & Pačėsa, N. (2015). The relationship between organisational foresight and organizational ambidexterity. Technological Forecasting and Social Change, 101, 165-181.
Pouru, L., Dufva, M., & Niinisalo, T. (2019). Creating organisational futures knowledge in Finnish companies. Technological Forecasting and Social Change, 140, 84-91.
Quinn, J.B., Anderson, B., Finkelstein, S., (1996). Managing professional intellect: making the most of the best. Har. Bus. Rev. 74 (2), 71–80.
Rastegari, H., Hosseini, S. H., & Ghayoor, H. (2020). Designing and developing the strategic foresight capabilities of medical universities in the accidents and crises of the country with emphasis on human resource agility. International Journal of Logistics Systems and Management, 36(1), 124-137.
Rohrbeck, R., & Kum, M. E. (2018). Corporate foresight and its impact on firm performance: A longitudinal analysis. Technological Forecasting and Social Change, 129, 105-116.
Rohrbeck, R., Battistella, C., & Huizingh, E. (2015). Corporate foresight: An emerging field with a rich tradition. Technological Forecasting and Social Change, 101, 1-9.
Ruff ,F., (2014), “The advanced role of corporate foresight in innovation and strategic management-Reflections on practical experiences from the automotive industry”, Technological Forecasting & Social Change, 101, 37-48.
Schwarz, J. O., Rohrbeck, R., & Wach, B. (2020). "Corporate foresight as a microfoundation of dynamic capabilities. Futures & Foresight Science, 2(2), e28.
Shafique, M., Yeo, S., Tan, C., (2023). "Roles of top management support and compatibility in big data predictive analytics for supply chain collaboration and supply chain performance, Technological Forecasting and Social Change8 December 2023.
Sharfman, M. P., & Dean Jr, J. W. (1997). Flexibility in strategic decision making: informational and ideological perspectives. Journal of management studies, 34(2), 191-217.
Sushil (2015). Strategic flexibility: The evolving paradigm of strategic management. Global Journal of Flexible Systems Management, 16 (2), 113-114.
Teece, D., & Leih, S. (2016). Uncertainty, innovation, and dynamic capabilities: An introduction. California Management Review, 58(4), 5-12.
Úbeda-García, M., Claver-Cortés, E., Marco-Lajara, B., & Zaragoza-Sáez (2020). Toward a dynamic construction of organizational ambidexterity: Exploring the synergies between structural differentiation, organizational context, and interorganizational relations. Journal of Business Research, 112, 363-372.
Yang, L., & Gan, C. (2020). Cooperative goals and dynamic capability: the mediating role of strategic flexibility and the moderating role of human resource flexibility. Journal of Business & Industrial Marketing.
Vecchiato, R. (2015). Strategic planning and organizational flexibility in turbulent environments. Foresight.
Vishnevskiy, K., Karasev, O., &Meissner, D. (2015). Integrated roadmaps and corporate foresight as tools of innovation management: the case of Russian companies. Technological Forecasting and Social Change, 90, 433-443.
Volberda H. W. (1998). Building the Flexible Firm: How to Remain Competitive. Oxford. U.K. Oxford University Press
Warnke, P., & Heimeriks, G. (2008). Technology foresight as innovation policy instrument: learning from science and technology studies. In Future-Oriented Technology Analysis (pp. 71-87). Springer, Berlin, Heidelberg.
Wold, H. (1975). Perspectives in probability and statistics: Papers in honor of M. S., London, Academic Press.
Wong, L., Wei-Han Tan, G., Ooi, K., Chan, H., (2024). "Blockchains for SMEs: A Fit-Viability perspective moderated by organizational innovation diffusion for supply chain performance", Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, Volume 182, February 2024, 103396.
Zang, S., Wang, H., Zhou, J., (2022). “Impact of eco-embeddedness and strategic flexibility on innovation performance of non-core firms: The perspective of ecological legitimacy”, Journal of Innovation & Knowledge, Vol. 7, Issue 4, October–December 2022, 100266.
Zhao, N., Hong, J., Lau, K., (2023). "Impact of supply chain digitalization on supply chain resilience and performance: A multi-mediation model", International Journal of Production Economics23 February 2023.