مرور نظام‌مند و فراتحلیل کیفی پژوهش‌های آینده‌نگاری در حوزه علم، فناوری و نوآوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه خوارزمی

2 استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

چکیده

   پژوهش حاضر با هدف مرور نظام مند و فراتحلیل کیفی پژوهش‌های آینده‌نگاری در حوزه علم، فناوری و نوآوری در ایران و دیگر کشور‌ها انجام شده است. در این فراتحلیل کیفی، جامعه پژوهش شامل تمامی مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های مرتبط به کلیدواژه‌ها و درراستای اهدف پژوهش بود. جهت تحقق اهداف پژوهش حاضر ابتدا با استفاده از کلیدواژه­های موردنظر با اهداف تعیین‌شده در منابع اطلاعاتی داخلی و خارجی بین سال‌های 2000 تا 2019 با کلیدواژه‌های آینده‌نگاری، علم و فناوری و همچنین جستجو براساس میزان استنادات مقالات پژوهشگران بنام این حوزه به جستجو پرداخته شد. در مرحله دوم با استفاده از ملاک‌های ورود و خروج در پژوهش حاضر به غربالگری و انتخاب پژوهش‌های موردنظر درراستای اهداف تعیین‌شده پرداخته شد. در مرحله آخر، بعد از غربالگری و انتخاب مقاله‌های موردنظر با استفاده از فراتحلیل کیفی و درجهت پاسخگویی به پرسش‌های مطرح‌شده به واکاوی و تجزیه ‌و تحلیل یافته‌ها پرداخته شد. در مطالعه حاضر درمجموع 33 پژوهش مورد واکاوی و ارزیابی قرار گرفتند بود که دراین‌‌بین، 84/84 درصد مقاله علمی ـ پژوهشی، 06/6 درصد مقاله همایشی، 06/6 درصد طرح پژوهشی و 03/3 نیز پایان‌نامه بودند. همچنین بیشترین مطالعه انجام‌شده  45/45 درصد در بازه‌ زمانی 2019- 2015 انجام شده بود. افزون‌براین، درمجموع 80 پژوهشگر76/80 مرد و 23/19 درصد زن در پژوهش‌های مورد بررسی نقش‌آفرینی کرده بودند که 25/71 درصد آنها نیز اعضای هیئت‌علمی بودند. همچنین از پژوهش‌های موردبررسی 33/33 درصد از روش کمی، 60/60 درصد روش کیفی و 09/9 درصد نیز از روش آمیخته استفاده کرده بودند.

کلیدواژه‌ها