آینده‌پژوهی زیست دینی جامعه ایران در دوران پساکرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران، نویسنده مسؤل

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

دین، از نهادهای دیرین و نقش‌آفرین در جوامع انسانی به‌خصوص جامعه ایران است که در طول تاریخ، مراحل مختلفی را طی نموده است. زیست دینی در دکترین جمهوری اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد و یکی از دغدغه‌های اصلی و کنونی، آینده دین در جهان پساکروناست. این پژوهش کوشیده است تا تغییرات در زیست دینی جامعه ایران را که ناشی از پاندمی کرونا در جهان بوده است، مورد کنکاش و مطالعه قرار دهد. روش تحقیق تحلیلی توصیفی می‌باشد. وقایع و تغییرات به‌وجود‌آمده در جامعه ایران و این دوران موجب راهکارهای جایگزین­ جدید و مختلفی در عرصه دین شده است. این تغییرات، زیست دینی جامعه ایران را به سمت و سوهایی سوق خواهد داد که پیامدهای آن درقالب سناریوهای محتمل در آینده زیست دینی در جامعه پساکرونا ارائه می‌شود. پیشنهاد تغییر پارادایم زیست دینی با افزایش عقلانیت دینی، بر این نکته اشاره دارد که گسترش باورهای پایه­ای و اعتقادی و اخلاقی که داری میزان بیشتری از عقلانیت دینی و ثبات هستند، در کنار ترویج باورهای مناسکی، زیست دینی جامعه را در برابر چالش‌ها و بحران‌ها مصون نگه داشته و می‌تواند آینده‌ای را همراه با  زیست دینی معقول و پایدار در جامعه ایران رقم زند.

کلیدواژه‌ها


امیری فرد، پریسا (1390)، نقش دین و ارزش‌های دینی در جلب افکار عمومی در ایران پس از انقلاب، فصلنامه سیاست، 42(1): 115 ـ 99.
تیموری، بهزاد (1397)، کارکردهای اجتماعی سیاسی و فرهنگی امامزاده‌ها، بقاع متیرکه و روادگاه‌های ایوان، فصلنامه فرهنگ ایلام، 19 (58 و 59): 221 ـ 203.
رابرتسون، یان (1372)، درآمدیبرجامعه(باتأکیدبرنظریه­هایکارکردگرایی،ستیز وکنشمتقابلنمادی)، ترجمه حسین بهروان، آستان قدس رضوی، مشهد.
صفری فروشانی، نعمت‌الله و قرائتی، حامد (1395)، بررسی تاریخی نقش‌آفرینی مسجد مدرسه‌ها در اصلاح و ارتقای گفتمان دینی (نمونۀ پژوهشی: تهران دردورۀ قاجار)، مجلۀعلمی ـ پژوهشیپژوهش‌هایتاریخی، 8(2): 54 ـ 35.
قربانی، قدرت‌الله (1398)، معیارهای ارزیابی عقلانیت باورهای دینی در رویکرد جامع‌نگر، فصلنامه پژوهش‌های معرفت‌شناختی، 8 (17): 121 ـ 101.
گیدنز، آنتونی (1387)، تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر جدید)، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
کمالی اردکانی، علی‌اکبر (1382)، نگاهی تاریخی به سیر تحول مردم سالاری در اندیشه متفکران مسلمان، فصلنامه راهبرد، (28).
محدثی، حسن (1386)، آینده جامعه قدسی: امکانات و چشم‌انداز اجتماعی ـ سیاسی دین در ایران پساانقلابی، مجله جامعه‌شناسی ایران، 8 (1): 112 ـ 76.
محمدی، عباس (1397)، تحلیل کارکردهای اجتماعی و فرهنگی نماز در جامعه، فصلنامه معارف فقه علوی، اردیبهشت 1397: 333 ـ 317.
سایت خبرگزاری تسنیم (4 مرداد 1399) https://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/05/04/2313580
سایت مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، نظرسنجی ملی ایسپا پیرامون شیوع بیماری کرونا (10 اردیبهشت 1399)                   http://ispa.ir/Default/Details/fa/2177
سایت همشهری آنلاین (9 فروردین 1399)