سناریونگاری آینده دانشگاه مطلوب درافق 1404

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

3 استادیار گروه آینده پژوهی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

4 پژوهشگر مرکز منابع انسانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

چکیده

دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی در جهان و همچنین ایران، به‌مثابه نهادهایی هوشمند در هر جامعه اولاً لازم است روندهای تغییرات آینده را شناسایی کنند، دوم اینکه، برنامه­ریزی­های خود را به سمت الگوی آینده­شناسی و آینده­نگاری راهبردی، هدایت کنند. سؤالی که اینجا مطرح می­شود این است که سناریوهای آینده دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 چیست؟ این تحقیق ازنظر نوع تحقیق، کاربردی بوده است و از روش­های آینده­پژوهی درزمره روش­های مرور منابع، سناریونویسی با رویکرد عدم‌قطعیت­های بحرانی و پانل خبرگان، استفاده شده است. چهار سناریو به‌عنوان سناریوهای آینده دانشگاه درنهایت به‌صورت زیر مطرح می­شود: بازار رقابت انحصاری: دانشگاه به‌مثابه نهادی متعامل و توده‌پرور؛ بازار انحصار چندگانه: دانشگاه به‌مثابه نهادی متعامل و نخبه‌پرور؛ بازار بدون رقابت: دانشگاه به‌مثابه نهادی هسته‌ای و نخبه‌پرور؛ بازار انحصار چندگانه طرف تقاضا: دانشگاه به‌مثابه نهادی هسته‌ای و توده‌پرور.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Scenario Writing for Desirable Future Universities in the Perspective of 1404

نویسندگان [English]

  • Jamal Hemmatiyan mahdizadeh 1
  • Sasan Zar’e 2
  • Muhammad Reza Arab Baferani 3
  • Reza Ghasemi Imamzadeh 4
1 Corresponding author: master of the history and philosophy of education, Faculty of Humanities, Tarbiyat Modarres University
2 Assistant professor at the Faculty of Management, imam Hussein Comprehensive University, Tehran, Iran
3 Assistant professor at the Department of Futures Study, Imam Hussein Comprehensive University
4 Researcher of the Center for Human Resource Studies, Faculty of Management, Imam Hussein University
چکیده [English]

As the intellectual institutions of the societies, universities and higher education institutions of the world, especially of Iran, firstly need to identify trends in future changes, and secondly, direct plans toward a model of futurology and strategic foresight. The point arising here relates to the question of what the future scenarios of the universities of the Islamic Republic of Iran will be in the perspective of 1404 (2025). This is an applied research following futures study method that contains review of resources, scenario writing through critical uncertainty approach, and expert panel. Four scenarios were finally proposed as future scenarios of the university including exclusive competition market: universities as interactive creators institutions for training common people, and universities as interactive institutions for training elites; competition free market: universities as core institutions for training elites; uncompetitive market: the university as a nuclear and elite institution; exclusive demanded multilateral market: universities as the main institute and common people trainers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • scenario writing
  • the future
  • universities
  • 1404 (2025)
  • Iran
آراسته و همکاران  (1391)، شکاف پاسخگویی بیرونی دانشگاه‌ها از دیدگاه جامعه علمی، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، (63): 91 ـ 112.
ابن‌ابی الحدید معتزلی (؟؟؟؟)، شرح نهج‌البلاغه، ج ۲۰: 267.
ثمری، عیسی؛ یمنی دوزی سرخابی، محمد؛ صالحی عمران، ابراهیم و گرائی‌نژاد، غلامرضا (1393)، بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در فرایند توسعه دانشگاهی در دانشگاه‌های دولتی ایران، مطالعات برنامه­ریزی آموزشی، 2(4): 100 ـ 67.
رحمانی میاندهی، غلامرضا  (1380)، استقلال دانشگاه در آینده، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 20.
رفیع­پور، فرامرز (1383)، عناصر زیربنایی جامعه ایران: نظام ایلی، دولت‌ستیزی و ساختار فئودال، مجله شناخت، (41 و 42): 52 ـ 37.
شوارتز، پ. (1991)، هنر دورن‌گری: برنامه­ریزی برای آینده در دنیایی با عدم‌قطعیت، ترجمه عزیز علیزاده، تهران: مرکز آینده­پژوهی علوم و فنون دفاعی.
علیزاده، عزیز و وحیدی مطلق، وحید (؟؟؟؟)، برنامه­ریزی بر پایه سناریو، مفاهیم، مبانی و کاربردها، تهران: اندیشگاه آتی‌نگار.
غلامعلی، منتظر و فلاحتی، نگار  (1394)، سناریونگاری آینده آموزش عالی ایران و کارکرد فناوری اطلاعات در آن، فصلنامه سیاست علم و فناوری، 7(1).
فراستخواه، مقصود (1388)، دانشگاه و آموزش عالی، منظرهای جهانی و مسئله‌های ایرانی، تهران: نشر نی.
قارون، معصومه (1381)، برآورد تقاضای اجتماعی آموزش عالی در ایران در سال 1388 ـ 1380، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 8(4): 118 ـ 71.
قانعی­راد، محمدامین (1383)، توسعه ناموزون آموزش عالی: دانش­آموختگان و مهاجرت نخبگان، فصلنامه رفاه اجتماعی، 4(15): 208 ـ 169.
محله، رضا (1394)، آینده­پژوهی در آموزش، تهران: لوح سفید.
مهدی، رضا (1392)، آینده­پژوهی در آموزش عالی، فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 17(4).
نامنی، احمد، (1394)، آینده­پژوهی تغییرات رویکردی آموزش عالی در توسعه سرمایه انسانی کشور، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 21(3).
هاشمیان اصفهانی، مسعود (1389)، آینده­نگری علم و فناوری (مجموعه مطالعات پشتیبان سند تحول راهبردی علم و فناوری کشور)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.