سناریونگاری آینده دانشگاه مطلوب درافق 1404

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

3 استادیار گروه آینده پژوهی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

4 پژوهشگر مرکز منابع انسانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

چکیده

دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی در جهان و همچنین ایران، به‌مثابه نهادهایی هوشمند در هر جامعه اولاً لازم است روندهای تغییرات آینده را شناسایی کنند، دوم اینکه، برنامه­ریزی­های خود را به سمت الگوی آینده­شناسی و آینده­نگاری راهبردی، هدایت کنند. سؤالی که اینجا مطرح می­شود این است که سناریوهای آینده دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 چیست؟ این تحقیق ازنظر نوع تحقیق، کاربردی بوده است و از روش­های آینده­پژوهی درزمره روش­های مرور منابع، سناریونویسی با رویکرد عدم‌قطعیت­های بحرانی و پانل خبرگان، استفاده شده است. چهار سناریو به‌عنوان سناریوهای آینده دانشگاه درنهایت به‌صورت زیر مطرح می­شود: بازار رقابت انحصاری: دانشگاه به‌مثابه نهادی متعامل و توده‌پرور؛ بازار انحصار چندگانه: دانشگاه به‌مثابه نهادی متعامل و نخبه‌پرور؛ بازار بدون رقابت: دانشگاه به‌مثابه نهادی هسته‌ای و نخبه‌پرور؛ بازار انحصار چندگانه طرف تقاضا: دانشگاه به‌مثابه نهادی هسته‌ای و توده‌پرور.

کلیدواژه‌ها


آراسته و همکاران  (1391)، شکاف پاسخگویی بیرونی دانشگاه‌ها از دیدگاه جامعه علمی، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، (63): 91 ـ 112.
ابن‌ابی الحدید معتزلی (؟؟؟؟)، شرح نهج‌البلاغه، ج ۲۰: 267.
ثمری، عیسی؛ یمنی دوزی سرخابی، محمد؛ صالحی عمران، ابراهیم و گرائی‌نژاد، غلامرضا (1393)، بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در فرایند توسعه دانشگاهی در دانشگاه‌های دولتی ایران، مطالعات برنامه­ریزی آموزشی، 2(4): 100 ـ 67.
رحمانی میاندهی، غلامرضا  (1380)، استقلال دانشگاه در آینده، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 20.
رفیع­پور، فرامرز (1383)، عناصر زیربنایی جامعه ایران: نظام ایلی، دولت‌ستیزی و ساختار فئودال، مجله شناخت، (41 و 42): 52 ـ 37.
شوارتز، پ. (1991)، هنر دورن‌گری: برنامه­ریزی برای آینده در دنیایی با عدم‌قطعیت، ترجمه عزیز علیزاده، تهران: مرکز آینده­پژوهی علوم و فنون دفاعی.
علیزاده، عزیز و وحیدی مطلق، وحید (؟؟؟؟)، برنامه­ریزی بر پایه سناریو، مفاهیم، مبانی و کاربردها، تهران: اندیشگاه آتی‌نگار.
غلامعلی، منتظر و فلاحتی، نگار  (1394)، سناریونگاری آینده آموزش عالی ایران و کارکرد فناوری اطلاعات در آن، فصلنامه سیاست علم و فناوری، 7(1).
فراستخواه، مقصود (1388)، دانشگاه و آموزش عالی، منظرهای جهانی و مسئله‌های ایرانی، تهران: نشر نی.
قارون، معصومه (1381)، برآورد تقاضای اجتماعی آموزش عالی در ایران در سال 1388 ـ 1380، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 8(4): 118 ـ 71.
قانعی­راد، محمدامین (1383)، توسعه ناموزون آموزش عالی: دانش­آموختگان و مهاجرت نخبگان، فصلنامه رفاه اجتماعی، 4(15): 208 ـ 169.
محله، رضا (1394)، آینده­پژوهی در آموزش، تهران: لوح سفید.
مهدی، رضا (1392)، آینده­پژوهی در آموزش عالی، فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 17(4).
نامنی، احمد، (1394)، آینده­پژوهی تغییرات رویکردی آموزش عالی در توسعه سرمایه انسانی کشور، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 21(3).
هاشمیان اصفهانی، مسعود (1389)، آینده­نگری علم و فناوری (مجموعه مطالعات پشتیبان سند تحول راهبردی علم و فناوری کشور)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.