روندهای حاکم بر آینده‌ شیعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز رصد و آینده پژوهی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران، نویسنده مسؤل

2 استادیار گروه آینده‌پژوهی مرکز رصد و آینده پژوهی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

چکیده

تحولات اخیر جهانی و منطقه‌ای نشان می‌دهد که ایران نباید درباره سرنوشت شیعیان بی‌توجه باشد و لازم است در این زمینه به نقش‌آفرینی بپردازد. با نگاهی ژئوپلتیکی به مسائل ایران و تشیع، مشخص می‌شود هر اقدامی در ایران ـ به‌عنوان کانون مذهب شیعه ـ جوامع شیعی را که به حوزه نفوذ ایران تعلق دارند، متاثر می­کند. هدف این مقاله، بررسی روندهای حاکم بر آینده­ جهان تشیع است. در این مقاله از روش تحلیل روند استفاده شده است و روندهای اجتماعی، اقتصادی، فناورانه و سیاسی حاکم بر جهان شیعه مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته­ است. نتایج حاصل از بررسی روندهای کنونیِ اقتصادی، فناورانه، سیاسی  و اجتماعی در جهان به‌ویژه در کشورهای اسلامی مبین ورود به عصر تغییرات ژرف و شگرفی است و خبر از شکل‌گیری و ایجاد جغرافیای نوپدید تشیع می­دهد. روندهای کلیدی در جهان شیعه از تغییر قدرت‌های اقتصادی تا افزایش جمعیت در آنها، از ظهور رسانه‌های جمعی و گسترش شبکه‌های اجتماعی تا تغییر شکل ساختارهای سیاسی همه اینها ممکن است آینده شیعه در غرب آسیا (خاورمیانه) و جهان را به‌نحوی پیچیده و غیرقابل پیش­بینی رقم  بزند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Trends Governing the Future of Shiite

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Nasr Isfahani 1
  • Omid voghoofi 2
1 Researcher of the Center for Monitoring and Futures Study, Imam Hussein University, Tehran. Iran
2 Assistant professor at the Department of Futures Study, Center for Scanning and Futures Study, Imam Hussein University, Tehran. Iran
چکیده [English]

Recent global and regional developments indicate that Iran is not supposed to be unconcerned about the fate of the Shiites and must play a role in this regard. A geopolitical consideration of the issues relating to Iran and Shiism denote that any action in Iran - as the main center of the Shiism- affects the Shiite communities under the influence of Iran. This research is intended to investigate the trends governing the future of the Shiite world. This research is conducted by trend analysis and tries to investigate the social, economic, technological, and political trends that govern the Shiite world. The results of studying the current economic, technological, political and social trends in the world, especially in Islamic countries, indicate that the world has encountered deep and dramatic changes.  The results also demonstrate the formation of a new Shiite geography in the world. The key trends in the Shiite world, from changing of economic powers to population growth, and from the emergence of mass media and from the development of social networks to the transformation of political structures, all of which may shape the future of the Shiites in the West Asia (the Middle East) and the world, will face a complex and unpredictable future.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the future
  • Shiism
  • trend analysis
  • social
  • economic
  • technological
  • political
احمدی، سیدعباس و حافظ­نیا، محمدرضا (1389)، موانع و شیوه­های بازدارنده تجدید حیات شیعه در جهان، فصلنامه علمی ـ پژوهشی شیعه­شناسی، 8 (30): 191 ـ 155.
امیدعلی، میثم (1391)، نقش شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان در تغییر سبک زندگی جوانان ایرانی (باتأکیدبر شبکه من و تو)، مطالعات جوان و رسانه، تابستان، ش 5.
پدرام، عبدالرحیم و طبائیان، سیدکمال (1392)، روندهای حاکم بر آینده جهان اسلام، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 2(5): 24 ـ 10.
ترکی، ‌هادی و امانی توانی، فاطمه (۱۳۹۵)، آینده گروه‌های سلفی و سناریوهای محتمل باتأکیدبر داعش، اولین همایش بین‌المللی بحران‌های ژیوپلتیکی جهان اسلام، تهران، مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام.
حافظ‌نیا، محمدرضا و احمدی، سیدعباس (1388)، تبیین ژئوپلیتیکی اثرگذاری انقلاب اسلامی بر سیاسی‌شدن شیعیان جهان، فصلنامه شیعه‌شناسی، 25: 73 ـ 110.
حمیدی، صدیقه (1390)، نقش شبکه‌های اجتماعی در انقلاب مصر، جامعه المصطفی العالیه.
خامنه­ای، سیدعلی(1393)، دوران جدید عالم (گفتمان انتقادی انقلاب اسلامی در شناخت تجدّد و غرب براساس بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی))، به کوشش سعید اشیری، انتشارات انقلاب اسلامی.
خلخالی، سعیدرضا؛ عزتی، عزت‌اله و فرجی‌راد، عبدالرضا (۱۳۹۵)، آینده‌پژوهی تأثیر اندیشه‌های دینی بر تحولات خاورمیانه و پیامدهای آن، اولین همایش بین‌المللی بحران‌های ژیوپلتیکی جهان اسلام، تهران، مؤسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام.
درخشه، جلال و حسینی فائق، سیدمحمدمهدی (1388)، اسلام‌هراسی در رسانه‌های غربی؛ مطالعه موردی رسانه‌های بریتانیا، مجله رسانه، ش 79: 1 ـ 19.
رحیمی ثابت، صدیقه (1396)، ترجمه و بررسی سه فصل از کتاب احیای شیعه: چگونه اختلافات درون اسلام، آینده را رقم خواهدزد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته شیعه­شناسی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی هدی.
زین العابدین، یوسف (1386)، منافع ملی ایران و ژئوپلیتیک نوین تشیع، فصلنامه شیعه‌شناسی، 19: 33 ـ 50.
سوری لکی، محمدعلی (۱۳۹۵)، جامعه‌شناسی سیاسی بحران سوریه: شکل‌گیری، تداوم و آینده، اولین همایش بین‌المللی بحران‌های ژیوپلتیکی جهان اسلام، تهران، مؤسسه آینده پژوهی جهان اسلام.
عیوضی، محمدرحیم (1388)، آینده انقلاب اسلامی و منازعات آینده جهان، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، 6(18): 33 ـ 56.
مجیدی، حسن (1391)، از جنبش تا نهاد بازخیزی شیعیان خاورمیانه،  فصنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره 1(1): 35 ـ 54.
مصلی‌نژاد، عباس (1391)، هویت­یابی شیعیان و ژئوپلیتیک نوین خاورمیانه، فصلنامه ژئوپلیتیک، دوره 8(1): 135 ـ 171.
مقصودی، مجتبی و حیدری، شقایق (1390)، بررسی وجوه تشابه و تفاوت جنبش‌های عربی در کشورهای خاورمیانه،  فصلنامه رهنامه سیاست‌گذاری، 2(4): 73 ـ 41.