بررسی تبعات امنیتی سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی ایران در حوزه انرژی برای انقلاب اسلامی در 20 سال آینده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد اقتصاد نفت و گاز، دانشکده نفت تهران، دانشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده معارف واندیشه اسلامی، دانشگاه تهران. تهران، ایران

چکیده

در این تحقیق با درنظرگرفتن ‌عدم‌قطعیت‌ها، آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی سناریویی برای نیل به منابع تجدیدپذیر همچون انرژی بادی و خورشیدی؛ سناریوهای مختلفی با استفاده از دو شاخص فناوری و اقتصاد طراحی شده است. بر پایه این دو شاخص، ماتریسی تشکیل شد و چهار سناریوی پیش روی صنعت تجدیدپذیرها در ایران تبیین شدند. در این چارچوب، فناوری ایران در بازه‌ای میان پیشروبودن تا پیروبودن می‌تواند متغیر باشد و بنیان‌های اقتصادی و سیاست‌های اقتصادی نیز می‌تواند فسیلی، یعنی مبتنی‌ بر سوخت‌های فسیلی و یا سبز یعنی مبتنی‌ بر فناوری‌های تجدیدپذیر تغییر کنند. این چهار سناریو به این شرح است: «فسیل فرسوده»؛ حالتی که اقتصاد ایران وابسته به نفت است و در بخش فناوری، سیاست کلان، سیاست پیروی است. «جویندگان طلا»؛ در این حالت، اقتصاد وابسته به نفت است، اما ازنظر فناوری کشور در جهان، پیشرو است. «پول پاک»؛ بیانگر حالتی است که اقتصاد ایران به‌عنوان اقتصادی سبز شناخته می‌شود، اما ازنظر فناوری، کشوری پیرو دیگران است. «جنبش سبز»؛ سناریویی را معرفی می‌کند که هم‌زمان با سبزبودن اقتصاد، سیاست‌گذاری فناوری موجب شده است تا کشور ایران پیشرو در این حوزه شناخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Security Consequences of the Islamic Republic of Iran's Macro Policies in the Field of Energy for the Islamic Revolution in the Next 20 Years

نویسندگان [English]

  • Payam Soleimani 1
  • Javad Haghgoo 2
1 Master of the economy of Petroleum and Gas, The University of Petroleum Industry, Tehran, Iran
2 Assistant professor at the Faculty of Islamic Knowledge and thought, University of Tehran
چکیده [English]

Due to the uncertainties of the futures study and scenario planning to achieve renewable sources such as wind energy and solar energy, this research is intended to design different scenarios using two indicators of technology and economics. A matrix was formed on the basis of these two indicators, and four scenarios of renewables industry in Iran were explained. In this framework, Iranian technology can vary in the spectrum between being pioneers to being followers. Economic foundations and economic policies can change from fossil fuels to green fuels (based on renewable technologies). These four scenarios are as follows: “Rotten fossil”, such as the situation of Iran's economy which is dependent on oil, and its macro policy in technology which is being followers. “Gold seekers”, which is the case when the economy is dependent on oil, but the country is in advanced case in terms of technology. “Clean money”, designating that Iran's economy is known as green economy, but in terms of technology, it follows others. “Green movement”, introducing a scenario in which the economy is flourishing and at the same time technology policy makes Iran an advanced country in this case.

کلیدواژه‌ها [English]

  • futures study
  • energy security
  • policy making
  • economic modeling
اسدی ملک‌آبادی، حدیث و مراسلی، عزیز (1397)، تجزیه تغییر شدت انرژی در بخش صنعت ایران: رویکرد تابع مسافت، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، (29) 8: 1 ـ 25.      
تک‌روستا، علی؛ مهاجری، پریسا؛ محمدی، تیمور و شاکری، عباس (2389)، تأثیر تکانه‌های قیمتی نفت بر رشد اقتصادی و تورم کشورهای منتخب باتأکیدبر تکانه‌های ناشی از ریسک سیاسی اوپک، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، (30) 8: 6 ـ 23.
خلعتبری، فیروزه (1388)، رویکردآینده‌پژوهیبهآیندهانرژیدرایرانتهران، مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
راسخی، سعید و ساعدی، رویا (1397)، تحلیل اثر رانت منابع طبیعی و کیفیت حکمرانی بر شدت انرژی در کشورهای صادرکننده سوخت، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، (28)7: 83 ـ 104.      
زمانی‌نیا، امیرحسین (1389)، گزارش سمینار «توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، ضرورت حفظ محیط‌زیست و نیل به توسعه پایدار»، مجمع تشخیص مصلحت نظام.
عزیزی، زهرا (1397)، پویایی‌های نامتقارن تقاضای انرژی در ایران باتوجه‌به دوران رونق و رکود اقتصادی، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، (28)7: 105 ـ 132.     
عسگری، حشمت‌اله و بهنود، عباس (1398)، تعیین یک شاخص ترکیبی برای اندازه‌گیری میزان امنیت عرضه برق در ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، (30)8: 93 ـ 122.     
گلچین‌پور، مونا (1392)، "تحولاتظرفیتتولیدنفتخامایران"، مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی.
محمدی، شاکر؛ امامی میبدی، علی؛ جوان، افشین و فاکهی، امیرحسین (1397)، شبیه‎سازی ترازنامه ‌انرژی ایران برای سال 1420 و طراحی سناریو‌های مدیریت طرف تقاضا و عرضه با استفاده از مدل‌ساز LEAP، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، (29)8: 103 ـ 129.         
ملکی، عباس (1389«برنامه‌ریزیمبتنی‌برسناریو،راهیبرایکم‌کردنآفاتتصمیم‌گیری»، دانشگاه صنعتی شریف.