آینده‌پژوهی سبک‌ زندگی اقتصادی با رویکرد تحلیل لایه‌ای علّی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

3 دانشجوی دکتری جامعه شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

باتوجه‌به اهمیت سبک زندگی و دغدغه­ی بسیاری از افراد در بعد اقتصادی آن در سال­های اخیر، این پژوهش با هدف آینده‌پژوهی سبک زندگی اقتصادی انجام شده است. به‌منظور انجام این تحقیق از مصاحبه­ عمیق با خبرگان و تکنیک­های مرتبط با آن استفاده شده است. جامعه­ آماری این تحقیق، 14 نفر از خبرگان اقتصادی و دانشجویان دکتری جامعه­شناسی در حوزه­ سبک زندگی اقتصادی است. از آینده­پژوهی با رویکرد تحلیل لایه­ای علّی و تحلیل تم استفاده شد. از روش اشباع تم­ها به‌عنوان استانداردی برای پایان نمونه­گیری استفاده شد. ازآنجاکه تم­های برگزیده با بهره­گیری از نظرات خبرگان به­دست آمد، مصاحبه­ها مورد تأیید قرار گرفته است. از تحلیل مصاحبه­ با خبرگان، تم‌های اصلی و فرعی استخراج شد و از تحلیل لایه­ای علّی در سطح لیتانی، بازاندیشی، آینده­ نامعلوم و ماتریالیسم دیالکتیکی؛ در سطح علل اجتماعی، توسعه­یافتگی، ازجاکندگی و سنت­زدایی؛ در سطح گفتمان ­و جهان­بینی، مدرنیسم، لینک­شدن با قدرتمندان و آگاهی دروغین و در سطح استعاره­ و اسطوره هم جیک­جیک مستون، مکعب تاس و چشم­وهم­چشمی به­دست آمد و براساس آن سناریوهای نوع جامعه و نوع مصرف مشخص و درقالب نموداری ارائه شد. درانتها راهکارهایی برای سناریوی مطلوب و دوری از سناریوی نامطلوب ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


Smiley face

آتشین­صدف، عبدالرضا و خیری، محمد (1399)، بررسی فلسفی رابطه سبک زندگی، پول و مد از منظر جورج زیمل، دوفصلنامه پژوهشنامه سبک زندگی، 6 (10): 67-51.
آجودانیان، فائزه (1392)، بررسی تأثیر تبلیغات بر میزان مصرف­گرایی در بین دانشجویان متأهل دانشگاه اصفهان، پایان‌نامه­ کارشناسی­ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه یزد.
افسری، عبدالحمید و افخمی، آلیسیا (1392)، بررسی میزان تأثیر دینداری بر سبک زندگی در بین دانشجویان دانشگاه ملی کلمبیا، مطالعات سیاسی- اجتماعی، 3، ( 1: 181- 208.
افراسیابی، حسین و بهارلوئی، مریم (1399)، پیامدهای تورم در زندگی روزمره­ جوانان طبقه­ پایین، جامعه­شناسی کاربردی، 31 (4) پیاپی(80)، شماره چهارم: 44-23.
 الحسینی­المدرسی، سیدمهدی؛ محمدی، فاطمه؛ باقری­قره­باغ، هوشمند و کشاورز ­مولایی، مصطفی (1394)، بررسی اثر مذهب، مادی­گرایی و ویژگی­های جمعیت­شناختی مصرف­کننده بر درگیری ذهنی با پوشاک مد (مورد مطالعه: شهر یزد، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران،  8(3 ): 189-213.
امام­جمعه­زاده، سیدجواد؛ مرندی، زهره؛ رهبرقاضی، محمودرضا و سعیدی ­ابواسحاق، لیلا (1392)، بررسی رابطه مصرف رسانه و سبک زندگی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان، فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، 20( 2): 101-120.
بابادی، امین؛ شعبانی­ورکی، بختیار؛ امین­خندقی، مقصود و کرمی، مرتضی (1396)،" برنامه درسی فرارشته­ای"مبتنی‌بر تحلیل لایه­ای علّی: مفروضه­های فلسفی، دلالت­ها و مدلی برای آموزش، دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 8(16): 34-7.
توکلی، محمدجواد و ایزانلو، امید (1395)، تحلیل کارکردی سبک زندگی اقتصادی مطلوب در اسلام، دوفصلنامه علمی- تخصصی پژوهشنامه سبک زندگی، 1( 2): 47-70.
حاجی، غلامعلی؛ کیهانی، ­حکمت؛ نجفی­زاده، سیدعباس و مهرگان، نادر (1399)، مخارج دولت و رشد منطقه­ای در ایران (رهیافت اقتصاد سنجی فضایی)، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی(رشد و توسعه پایدار)، 20 (4): 175-157.
حسنی، محمدحسین؛ ذکایی، محمدسعید؛ طالبی، ابوتراب و انتظاری، علی (1396، مفهوم­سازی سبک زندگی فرهنگی، جامعه­پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 8(1): 23-45.
حسینی­ مقدم، محمد (1390)، کاربرد آینده­پژوهی در علوم سیاسی باتکیه‌بر روش تحلیل لایه­لایة علت­ها، رهیافت­های سیاسی و بین­المللی: 188-169.
قنبری، علی­اله (1394)، بررسی موضوع مهاجرت به تهران با استفاده از روش تحلیل لایه­­لایه علّی، آینده­پژوهی مدیریت، 26(102): 40-27.
حیدری ­ساربان، وکیل (1395)، تحلیل اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات پیرامون سبک زندگی اقتصادی و اجتماعی روستاییان شهرستان مشگین­شهر، برنامه­ریزی و آمایش فضا، 20(4): 29-59.
خورشید، صدیقه؛ شاهی، طاهره و هندی، اسفندیار (1399)، تبیین روابط میان سیک زندگی اسلامی، غنی­سازی کار یا خانواده و اثربخشی زندگی نیروی کار سازمان (زمینه مطالعه: نیروی کار شرکت نفت نوشهر)، دوفصلنامه پژوهشنامه سبک زندگی، 6 (10): 90-69.
رضادوست، کریم؛ نبوی، سیدعبدالکریم و نصرالهی­ قلعه­عبدشاهی، حمیدرضا (1395)، بررسی رابطه­ جهانی‌شدن با سبک زندگی، موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز، فصلنامه جامعه­شناسی سبک زندگی، 2(5 ): 139-174.
سراج­زاده، سیدحسین و باقری، لیلا (1396)، تحلیل نظام­مند پژوهش­های سبک زندگی بعد از دهه 80، مطالعات فرهنگ و ارتباطات، 18( 37): 131-162.
شادفر، حوریه، و نیلی، محمدرضا (1396)، بررسی میزان توجه به شاخص­های اقتصادی سبک زندگی مبتنی‌بر توسعه­ اسلامی- ایرانی در محتوای برنامه­ درسی دوره ابتدایی و شیوه آموزش معلمان، رویکردهای نوین آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی دانشکاه اصفهان، 12(2 ): 77-97.
طاهری­دمنه، محسن (1394)، پایان­نامه­ بررسی تحلیلی تصاویر آینده جامعه­ ایرانی در ذهن جوانان تحصیل­کرده کشور براساس روش تحلیل لایه­ای علّی CLA))، دکتری آینده­پژوهی، تهران، دانشکده­ مدیریت دانشگاه تهران.
عیوضی، محمدرحیم؛ مختاریان­پور، مجید؛ اسمعیلی­گیوی، محمدرضا و عزیزخانی، فرشید (1399)، بررسی چگونگی تطبیق نظریه­های رفتار مصرف­کننده و مفروضات آینده­پژوهی، راهبرد فرهنگ، 51: 196-175.
عبدالملکی، حجت­ا... (1393)، اقتصاد مقاومتی: درآمدی بر مبانی، سیاست­ها و برنامه عمل، تهران، بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع).
فاضلی، محمد (1382)، مصرف و سبک زندگی، قم: نشر صبح صادق.
فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه (1397)، رابطه بین میزان استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان، مطالعات رسانه­های نوین، 4(13): 259-292.
فریدونی، علی­رضا؛ موسی­خانی، مرتضی؛ سخدری، کمال و عطائی، محمد (1399)، تدوین مدل آینده­پژوهانه بازیابی، یادگیری و اقدام مجدد کارآفرینانه براساس واکاوی پژوهش­های شکست کارآفرینان، دوفصلنامه آینده­پژوهی ایران، 5 (1): 138-105.
گیدنز، آنتونی (1389)، جامعه­شناسی، ترجمه­ حسن چاوشیان، چاپ پنجم، نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1388)، چشم­اندازهای جهانی، ترجمه­ محمدرضا جلائی­پور، انتشارات طرح نو.
گیدنز، آنتونی (1386)، ترجمه­ ناصر موفقیان، تهران، نشر نی.
محمدی، افشین و بی­بک­آبادی، غزال (1389)، بررسی مؤلفه­های سبک زندگی و الگوی رفتار در فیلم­های سینمایی پرفروش، فصلنامه مطالعات فرهنگ- ارتباطات، 11(11): 97-138.
موسوی­نیا (1398)، آینده­پژوهی (الگوی امتداد حال) وکاربست نظریه­های روابط بین­الملل، فصلنامه رهیافت­های سیاسی و بین­المللی، 11(1) (پیاپی59): 156-177.
نصرتی، شیما و ذوالفقاری، ابوالفضل (1392)، تأثیر میزان دینداری بر سبک زندگی جوانان تهرانی، فصلنامه پژوهش اجتماعی، 4( 14): 102-117.
نوتاش، مریم؛ غفاری، غلامرضا؛ کاظمی­پور، شهلا  و ترکمان، فرح (1397)، سواد اجتماعی و مصرف مادی در بین جوانان دارای برخوردار اقتصادی در شهر تهران، فصلنامه­ی مطالعات جامعه­شناختی شهری، 9( 29): 1-30.
 
Amar, M.Y., Humriati, Unde, A. (2018). Analysis of Gender Empowerment in Building a Family Economy: A Case Study of a Group of Women of Receiving Credit from the Save and Loan Program in the PNPM Program at Maros District, South of Sulawesi. Proceedings of the 3rd International Conference on Accounting, Management and Economics, (ICAME 2018).
Benedikter, R., Anheier, M., Juergen, S. (2011). Lifestyle, the Sage Encyclopedia of Global Studies, Illionis.
Bourdieu, p. (1984). Distinction. New York: Routledge & Kegan paul.
Campbell, A., Converse, P., Rogers, w. (1976). The quality of American life. New York. Russell Sage Foundation.
Heszlein-Lossius, H.E., Al-Borno, Y., Shaqqoura, S., Skaik, N., Giil, L.M. (2019). “Does pain, psychological distress and deteriorated family economy follow traumatic amputation among war casualties? A retrospective, cross sectional study from Gaza”. BMJ gornals, 9 (6), 1-6.
Inayatullah, S. (2017). Prospective and Strategic Foresight. Causal Layered Analysis, Futuribles International.
Lee, H.-J., Lim, H., Jolly, L.D., Lee, J. (2009). “Consumer Lifestyles and Adoption of High-Technology Products: A Case of South Korea”. Journal of International Consumer Marketing, 21, 153–167.
Maybery, D., Crase, L., Gullifer, Ch. (2005). “Categorising farming values as economic, conservation and lifestyle”. Journal of Economic Psychology, 26, 59–72.
Nagel, I., Lemel, Y. (2019). “The effects of parents’ lifestyle on their children’s status attainment and lifestyle in the Netherlands”. Poetics, 74, 101357.
Peter, H. D., Steven, K. (2012). Abundance: The Future Is Better Than You Think. New York. ISBN 978-1-4516-1684-2.
Sioberg, L., Engelberg E. (2005). “Lifestyles and Consumer Behavior. Center for Risk Research”. International review of sociology, 15 (2), 327-362.
Sobel, M.J. (1981). “Myopic solution of Markov decision processes and stochastic games Research”. Operations Research, 29 (5), 995-1009.
Vuong, B.N., Giao H.N. (2020). “The Impact of Perceived Brand Globalness on Consumers’ Purchase Intention and the Moderating Role of Consumer Ethnocentrism: An Evidence from Vietnam”. Journal of International Consumer Marketing, 32 (1), 47-68.