استلزامات سیاسی ـ حقوقی بازنگری قانون اساسی در گام دوم انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، قم، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

3 استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

با استقرار نظام جمهوری اسلامی و تصویب قانون اساسی در سال‌های اولیه انقلاب شکوهمند اسلامی و سپس بازنگری آن در سال ۱۳۶۸، نظام نیمه‌ریاستی ـ نیمه‌پارلمانی در جمهوری اسلامی ایران شروع به‌کار کرد و اینک بعد از گذشت نزدیک به سه دهه از عمر خود، همانند تمام ساختارهای حکومتی موجود در دنیا، نقاط قوت و ضعف خود را آشکار نموده است؛ لذا با عنایت به این موضوع که نظام نیمه‌ریاستی ـ نیمه‌پارلمانی کنونی در برخی مواقع با مشکلات و چالش‌هایی مواجه بوده، چند سال است که موضوع بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به بحثی جدی میان صاحب‌نظران تبدیل شده است؛ به‌طوری‌که عده‌ای از آن‌ها عمل به قوانین موجود و اصلاح رفتارهای شخصی را دلیلی برای برون‌رفت از این مشکلات عنوان کرده‌اند و دسته‌ای دیگر، تغییر ساختار و حرکت به‌سمت نظام پارلمانی یا ریاستی مطلق را مطلوب می‌دانند؛ لذا در این نوشتار برآنیم تا به استلزامات بازنگری در قانون اساسی مصوب ۱۳۶۸ بپردازیم

کلیدواژه‌ها


Smiley face

آریان‌پور کاشانی، عباس (۱۳۸۲)، فرهنگ کامل انگلیسی  ـ فارسی، ج ۴، مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
احمدی، محمدرضا (۱۳۹۴)، نگاهی به وجدان کاری و فرهنگ سازمانی با رویکرد دینی، (چاپ اول)، قم: انتشارات زمزم هدایت.
باباپور، محمد؛ گل‌افشانی، مهدی؛ سلطانی، محمدمهدی (۱۳۹۵)، فصل‌نامه تخصصی علوم سیاسی، شماره ۳۵.
بابایی، مرتضی (۱۳۹۱)، سازوکارهای مهار قدرت سیاسی در مذهب شیعه، کهنوج: انتشارات دانشگاه آزاد.
بشیریه، حسین (۱۳۸۵)، جامعه‌شناسی سیاسی، (چاپ دوازدهم)، تهران: نشر نی.
جوان آراسته، حسین (۱۳۹۱)، اصل هشتم و ضرورت تأسیس سازمان امر به معروف و نهی از منکر، فصل‌نامه حکومت اسلامی، شماره 17.
حاجی‌صادقی، عبدالله (۱۳۸۳)، آسیبشناسی ارکان انقلاب اسلامی، فصل‌نامه حصون، شماره 2.
حسن‌بن محمد دیلمی (۱۳۷۷)، ارشاد القلوب، مترجم سیدعبدالحسین رضایی، تهران: نشر الاسلامیه، ج ۱.
خامنه­ای، سیدعلی، ۱/۲/۱۳۷۹، khamenei.ir.
‌خمینی، سیدروح‌‌الله (۱۳۹۰)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم نشر آثار.
دارابی، علی، سایت الف، ۱۱/۹/۹۶.
راش، مایکل (۱۳۷۷)، جامعه و سیاست، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر سمت.
رحمت‌اللهی، حسین (۱۳۹۴)، «نظام پارلمانی در ایران با امکان امتناع»، مهرنامه، شماره ۱۷.
عبدالرحمان، عالم (۱۳۷۳)، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی، چاپ اول.
قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل (۱۳۹۲)، بایسته‌های حقوق اساسی، تهران: نشر میزان.
قوام، عبدالعلی (۱۳۸۴)، چالشهای توسعه سیاسی، تهران: نشر قومس.
گرجی، علی­اکبر، سایت سازندگی، ۱۵/۱۲/۱۳۹۷.
مجلسی، محمدباقر (۱۳۸۶)، بحارالانوار، جلد ۷۲، تهران: نشر اسلامیه، چاپ چهارم.
ملک افضلی اردکانی، محسن (۱۳۸۲)، نظارت و نهادهای نظارتی، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
منصوری بروجنی، محمد (۱۳۹۶)، ارزیابی فرایند بازنگری قانون اساسی در چارچوب مردمسالاری دینی، فقه حکومتی، شماره ۳.
مؤمنی‌راد، احمد؛ بهدادفر، میثم (۱۳۹۶)، بررسی موانع، زمینهها و راهکارهای پارلمانی‌شدن نظام جمهوری اسلامی، حکومت اسلامی.
نقیب‌زاده، احمد (۱۳۷۹)، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی، تهران: سمت، چاپ اول.
نیکونهاد، حامد؛ مدرس، سیدعبدالسعید (۱۳۹۹)، امکان‌سنجی نقش‌آفرینی مردم در ابتکار بازنگری قانون اساسی، مطالعات حقوق عمومی، 50 (۲).
هریسی‌نژاد، کمال‌الدین (۱۳۹۲)، حقوق اساسی تطبیقی، تبریز، نشر آیدین.
لاتین
Diamond, L. (2010). Democracy's Past and Future: Why Are There No Arab Democracies?. Journal of democracy, 21(1), 93-112.Anthony M. Orum, Introduction to Political Sociology, Prentice Hall, 1983, pp 72-105
Bair, C. R., & Haworth, J. G. (1999). Doctoral Student Attrition and Persistence: A Meta-Synthesis of Research. ASHE Annual Meeting Paper.