تصویر مطلوب رسانه تراز تمدن نوین اسلامی ازمنظر آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری آینده پژوهی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

2 استادیار، گروه آینده‌پژوهی مرکز رصد و آینده پژوهی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

چکیده

مقام معظم رهبری طی سالیان گذشته و در بیانات مختلف، بر روی کلیدواژه تمدن نوین اسلامی نکات مختلفی را بیان داشته‌اند. نکته محوری در این بیانات، نشان‌دادن سیر حرکت انقلاب اسلامی در مسیر تمدن‌سازی است. حرکتی که با نهضت اسلامی شروع شده و با احیای تمدن نوین اسلامی ادامه می‌یابد. ازسویی از مهم‌ترین ابزارهای دوره حاضر که نقش کلیدی در برپایی یا اضمحلال تمدن‌ها را داشته، رسانه است که این کلیدواژه نیز در بیانات ایشان پرتکرار است و نقش مهمی در رشد جامعه و زمینه‌سازی برای تحقق تمدن نوین اسلامی دارد. در این مقاله به‌دنبال بررسی ویژگی‌های رسانه تراز تمدن نوین اسلامی ازمنظر رهبر معظم انقلاب هستیم. ایشان بعد از امام خمینی (ره) پرچمدار احیای تمدن نوین اسلامی بوده‌اند و بیانات ایشان، چراغ راه اندیشمندان حوزه‌های مختلف برای دست‌یابی به این مهم است. روش استفاده‌شده در این مقاله، تحلیل مضمون است. در این روش بیانات مقام معظم رهبری در رابطه با رسانه و تمدن نوین اسلامی بررسی و ویژگی‌های رسانه تراز تمدن نوین اسلامی استخراج شده است. در این مقاله ابتدا به بررسی مفهوم تمدن و رسانه پرداخته شده است. برخی از اندیشمندان، ظهور فناوری‌های جدید را پیشران تمدن آینده می‌دانند که در این مسیر، رسانه‌ها همبستگی بالایی با فناوری دارند. تمدن نوین اسلامی تمدنی توحیدی است که در آن علم همراه با اخلاق است و مادیات به همراه معنویت و دین است. در این مقاله با بررسی بیانات رهبر معظم انقلاب به این نتیجه رسیده شد که رسانه تراز تمدن نوین اسلامی، رسانه‌ای جامع، فراگیر، بر پایه اعتقادات عمیق اسلامی، توحیدگرا، عدالت‌محور، برخوردار از ابزار روزآمد، در قالب ارائه هنرمندانه مفاهیم است و وظیفه تربیت آحاد مردم در اقصی‌نقاط عالم و رساندن این پیام اثربخش و عمیق را به آن‌ها دارد.

کلیدواژه‌ها


Smiley face

قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمی، تهران، انتشارات پیراسته.
آدمی، ابرقویی (1387)، درآمدی بر دانشگاه تمدن‌ساز اسلامی؛ بایسته‌های نظری، مقدمه: محمدباقر خرمشاد، تهران: انتشارات دفتر برنامه‌ریزی و مطالعات فرهنگی.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1375)، مقدمه؛ ترجمه محمدپروین گنابادی، چاپ هشتم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
بابایی، محمد (1396)، تمدن نوین اسلامی بر بستر رسانه تمدنی، گذر از رسانه‌های دولت‌محور، فصلنامه علوم خبری.
بریگز، ایسا و پیتربرک (1391)، تاریخ اجتماعی رسانه‌ها از گوتنبرگ تا اینترنت، ترجمه حسن نمک‌دوست، تهران: انتشارات همشهری.
تافلر، آلوین (1377)، به‌سوی تمدن جدید، ترجمه محمدرضا جعفری، تهران: نشر سیمرغ.
تهرانیان، مجید (1392)، بازاندیشی تمدن، ارتباطات و ترور در دهکده جهانی، ترجمه داود آقارفیعی و مرجان اردشیرزاده، تهران: انتشارات سیمای شرق.
جعفری، محمدتقی (1373)ریال فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو، جلد 6، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
چپمن، جین (1392)، درآمدی بر تاریخ تطبیقی رسانه‌ها، ترجمه داریوش دل‌آرا، تهران: نشر ساقی.
حسینی پاکدهی، علیرضا (1373)، تکنولوژی‌های ارتباطی و نظام‌های اجتماعی، فصلنامه رسانه.
خامنه‌ای، سیدعلی؛ بیانات؛ پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری www.Khamenei.ir)).
رجایی، فرهنگ (1379)، پدیده جهانی‌شدن، وضعیت بشری و تمدن اطلاعاتی، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران: انتشارات آگه.
رضائی، فریدون؛ اکبری، مرتضی (1396)، واکاوی شاخصه‌های تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری(مدظله)، فصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ـ ایرانی، 3(5)، 85-108.
روحی، نبی‌الله (1399)، بررسی بنیان‌های فکری تمدن اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری و سید قطب، پایان‌نامه دکتری.
سپهری، محمد (1385)، تمدن اسلامی در عصر امویان، تهران: نورالثقلین.
سمسار، حامد؛ سمسار، محمدصادق؛ کریمی، صدیقه (1394)، مدل‌سازی تحقق تمدن نوین اسلامی به کمک شبکه‌سازی اجتماعی، دوفصلنامه علمی ـ پژوهی جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، 3(7).
صبوری خسروشاهی، حبیب؛ آذرگون، نسرین (1392)، تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی (فیس‌بوک) بر هویت اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی)، نشریه مطالعات رسانه‌ای، فصلنامه مطالعات رسانه امت.
صمدی، قنبرعلی (1396)، تمدن اسلامی؛ مفهوم، ویژگی‌ها و بایسته‌ها، همایش بین‌المللی بازخوانی تمدن اسلامی و جهان شهر معنوی با تأکید بر شهر مقدس مشهد.
عمید، حسن (1389)، فرهنگ فارسی عمید، جلد اول، تهران: انتشارات اشجع.
فیض کاشانی، محمد؛ الوافی، محسن (1406ق)، کتابخانه امام أمیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام)، اصفهان: چاپ اول.
فوزی، یحیی؛ صنم‌زاده، محمودرضا (1391)، تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی (ره) ، فصلنامه علمی ـ پژوهشی تاریخ و فرهنگ تمدن اسلامی، 3(9).
کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات‌: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمه احد علیقلیان‌، افشین خاکباز، تهران: انتشارات طرح نو.
کراجکی طرابلسی، ابوالفتح؛ محمدبن‌علی‌بن‌عثمان (1410ق)، کنز الفوائد، قم: دار الذخائر.
لوکاس، هنری (1384)، تاریخ تمدن، جلد 1، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، چاپ ششم، تهران: سخن.
محسنیان راد، مهدی (1389)، ایران در چهار کهکشان ارتباطی از ابتدا تا امروز، تهران: انتشارات سروش.
مصطفوی، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مطهری، مرتضی (1395)، مجموعه آثار (جلد 15)، تهران: انتشارات صدرا.
مک‌لوهان، مارشال (1377)، برای درک رسانه‌ها، ترجمه سعید آذری، تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیما.
نای، جوزف اس (1387)، قدرت در عصر اطلاعات: از واقع‌گرایی تا جهانی‌شدن، ترجمه سعید میرترابی، تهران: انتشارات پژوهشکده راهبری.
نجفی، موسی؛ سرافراز، سمیه (1399)، بازنمایی نقش رسانه در تمدن‌سازی پس از انقلاب اسلامی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ولایتی، علی‌اکبر (1384)، پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، جلد 1، چاپ سوم، تهران: وزارت امور خارجه.
ویل؛ آریل دورانت (1362)، تاریخ تمدن، ترجمه اسماعیل دولت‌شاهی و علی‌اصغر بهرام‌بیگی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
Braun, V.& Clarke, V. (2006). "Using thematic analysis in psychology"
Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: thematic analysis and code.