تبیین پیشران های کلیدی آینده روابط ایران و عراق در افق1410

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: کارشناسی ارشد مدیریت و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، گروه دانشکده مطالعات بین الملل، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

3 داشجوی کارشناسی ارشدروابط بین الملل، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

کشور عراق در منطقه خلیج فارس به دلیل موقعیت ژئوپلتیک و ظرفیتهای بالقوه اقتصادی، و ویژگیهای خاص سیاسی، فرهنگی و اجتماعی یکی از بازیگران مهم تاثیرگذار در  همسایگان ایران و خاورمیانه است. دراین پژوهش در پاسخ به این سوال برآمدیم که عوامل و پیشران های کلیدی آینده روابط ایران و عراق تا سال1410 کدامند؟ در پاسخ به سوال مذکور ابتدا با استفاده از مرور ‌منابع ‌و سوابق علمی پیشین مرتبط و استفاده از نظر 23 نفر از  خبرگان، تعداد 117 شاخص تاثیرگذار احصاء و سپس با استفاده از روش دلفی تعداد 21 شاخص مهم و اثرگذار که بیشترین تاثیر را داشتند مشخص گردید و در ادامه ‌بوسیله ‌نرم‌افزار آینده پژوهی  ‌میک‌ مک و به کارگیری روش تحلیل ماتریس اثرات متقاطع و ورود اطلاعات به نرم افزار تعداد شش پیشران کلیدی شامل: راه پیمایی اربعین، اشتراکات فرهنگی ، حمایت و کمک های ایران  به گروه‌های مقاومت(حشدالشعبی،کتائب و  عصائب اهل الحق)، قرابت‌های مذهبی شیعی، تهدیدات و منافع مشترک بین دو کشور، تقابل نظم عربی با هلال شیعی شناسایی شدند. تمرکز و استفاده از این شاخص ها  به منظور تدوین چشم انداز و سیاستهای ج.ا.ایران جهت گسترش و تعمیق پیوندهای راهبردی با عراق در ساخت آینده مطلوب روابط دو کشور تاثیرگذار خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


Smiley face

بخشایشی اردستانی ،احمد(1379)،اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران،تهران: انتشارات نور.
پدارم،عبدالرحیم و ازگلی،محمد و حسنلو،خسرو و منزوی،مسعود و جمالی،حسین و طبائیان،کمال و نپوری زاده، بهنام و افتاده حال،محسن (1388)،آینده پژوهی؛مفاهیم،روش ها»،تهران:انتشارات ﻣﺮﮐﺰ آﯾﻨﺪهﭘﮋوﻫﯽ ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﺎوری دﻓﺎﻋﯽ.
توکلی،یعقوب و قاسمی،بهزاد و سید احمدی،سید محمد(1392)،روابط ایران و عراق پس از صدام ؛ فرصت ها و چالش ها،فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی،5 (167).
حاجیانی، ابراهیم(1391)، مبانی، اصول و روش های آینده پژوهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
دهقانی، سید جلال الدین و رضا کرم نیا (1388)،بررسی تأثیر هویت بر راهبرد روابط ایران و عراق، فصلنامه نگرش راهبردی،100(122و128).
رمضانی، روح الله (1383)،سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران،تهران:  انتشارات نی.
موسوی دهموردی،محمد و خاتمی،حسام(1396)، تاریخ روابط  ا یران و عراق در دوران معاصر از دشمنی تا اتحاد،فصلنامه پانزده خرداد،51(177).
نوروزی فرد،علیرضا و حافظ نیا،محمد رضا و قربانی نژاد،ریباز(1399)، بررسی آینده روابط ایران و سوریه و تأثیر آن بر ژئوپلیتیک منطقه ای، فصلنامه آمایش سیاسی فضا،1(42).
وقوفی، امید و حاجیانی، ابراهیم و قاسمی، علی اصغر (1396)،تبیین عوامل و پیشران های کلیدی آینده یمن تا سال1406،فصلنامه آینده پژوهی دفاعی،4 (92و93).
هوشنگ مهدوی، عبدالرضا(1383)،تاریخ روابط خارجی ایران از ابتدای دوران صفویه تا پایان جنگ دوم جهانی،تهران،:انتشارات امیرکبیر.
Godet, M. (1994). From Anticipation to Action A handbook of strategic prospective. Paris: UNESCO Presses Universitaires de France.p:97.
Haji-yousefi, A. M. (2006). EVALUATION OF IRAN’S FOREIGN POLICY IN IRAQ. Available at:  http://pendientedemigracion.ucm.es/ info/unisci/revistas/UNISCI10Amir.pdf, (accessed on 2014, April 21).