ارایه مدل تاثیر روندهای بلند مدت بازار سرمایه، انرژی، کشاورزی و جمعیت برروند تغییرات پنجاه ساله درآمد خانوار ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

نویسنده مسئول: استادیار، گروه آینده پژوهی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

چکیده

هدف از این مطالعه، ارایه مدل تاثیر روندهای موثر بر درآمد خانوار ایران می‌‌باشد. درآمد خانوار عبارتست از وجوه و ارزش پولی کالاها و خدماتی که در برابر کار انجام شده یا سرمایه به کار افتاده یا از طریق منابع دیگر مانند حقوق بازنشستگی و درآمد حاصل از دارایی، به خانوار تعلق گرفته باشد. توزیع درآمد روی متغییرهای مهم اقتصادی، اجتماعی نیز تأثیر می‌‌گذارد. و یکی از دغدغه های اساسی برنامه ریزان اقتصادی کشور بوده و تاثیر بسزایی در توسعه پایدار و ارتقاء رفاه اجتماعی خواهد گذاشت. در پژوهش حاضر با بررسی ادبیات موضوع، شاخص‌‌هایی که با درآمد خانوار ایران در ارتباط هستند شناسایی گردیدند و سپس با استخراج داده‌‌های سرشماری 50 سال گذشته آنها از مرکز آمار ایران، روندهای تغییرات شاخص‌‌های مذکور شناسایی و سپس با استفاده از نرم افزارSMART PLS2، مدل تاثیر روندهای مرتبط با درآمد خانوار کشور ارایه گردید. در این پژوهش، از مدل یابی معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزئی  برای آزمون فرضیه ها و برازندگی مدل استفاده شد. آزمون فرضیه‌‌ها نشان می دهد که درآمد خانوار ایران در دوره 50 ساله گذشته متاثر از روند تغییرات حوزه کشاورزی و تغییرات بازار سرمایه بوده است و بین روند تغییرات انرژی و روند تغییرات درآمد خانوار ارتباطی وجود ندارد. روند رشد جمعیتی ایران نیز بر اساس داده های به دست آمده متاثر از روند تغییرات درآمدی بوده است. همچنین شاخص سلامت نیز بر این روند موثر بوده است.

کلیدواژه‌ها


Smiley face

آقا محمدی، مهرداد و حاجی آبادی، محمد ابراهیم(1394). تعیین پتانسیل اعمال سیاست های مدیریت مصرف با در نظر گرفتن سطح درآمد خانوار و سطح رفاه طلبی مشترکین، کیفیت و بهره وری صنعت برق ایران، سال چهارم، شماره 7، صص.57-48.
بهبودی، داود و حکمتی فرید، صمد(1390). بررسی اثرات رفاهی تعدیل قیمت حامل­های انرژی بخش خانگی به تفکیک دهک­های هزینه­ای، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال نهم، شماره 33، صص. 51-31.
بهبودی، داود؛ باستان، فرانک و فشاری، مجید(1390). بررسی رابطه خطی بین مخارج بهداشتی سرانه و درآمد سرانه در کشورهای با درآمد پایین و متوسط، فصلنامه مدل سازی اقتصادی، 5(3)، 96-81.
بوشهری،ع؛ نظری زاده، ف (1388) روندهای راهبردی جهانی مؤثر بر دفاع و صنایع دفاعی، تهران: مرکز آینده پژوهی علم و فناوری دفاعی مؤسسۀ آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
تولایی، روح الله،(1393).آینده پژوهی، روندهای خدمات فضای مجازی ایران در فرایند تکنولوژیک جهانی شدن با روش دلفی، فصلنامه ی مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال پنجم،شماره ی چهاردهم،صص93-123.
داودی، پرویز و سالم، علی اصغر(1385). اثر تغییر قیمت بنزین بر رفاه خانوارها در دهک­های مختلف در آمدی، پژوهش­نامه اقتصادی، شماره23، صص48-15.
رشیدارده، ح.، و خزایی، س. (1395). تحلیل کلان روندهای موثر بر آینده بازار صنعت بانکداری با رویکرد تحلیل ساختاری, تحلیل تاثیر متقابل (بر گذر). تحقیقات بازاریابی نوین, 6(3 (پیاپی 22) ), 67-85. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=311343
سالم، علی اصغر، جباری، لیلا. (1400). بررسی اثر بلایای طبیعی بر الگوی مصرف خانوار در ایران با استفاده از مدل تفاضل در تفاضل. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران.   doi: 10.22084/aes.2022.25884.3418
 
سالنامه آماری استان سیستان و بلوچستان(1390). سازمان برنامه و بودجه کشور، قابل دسترسی در: http://www.mpo-sb.ir/mpo-sb/wp-content/uploads/2016/05/20-1.pdf
صالحی، محمد جواد(1384). محاسبه بازده سرمایه انسانی در ایران، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی،11(1)، 166-139.
صلاح­منش و همکاران(1396). اثر آموزش بر درآمد و هزینه­های بهداشتی خانوارهای ایرانی، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 14، شماره 1،صص.95-67.
قریشی ابهری، سید جواد و صدرالاشرافی، سید مهریار(1384). برآورد تقاضای انواع گوشت در ایران با استفاده از سیستم تقاضای تقریبا ایده آل، مجله علوم کشاورزی، سال یازدهم، شماره 3، صص.143-133.
کرباسی، علیرضا و گوه­پیما، فریبا(1389). رابطه بلندمدت میان درآمد خانوار روستایی و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران، اقتصاد کشاورزی، شماره 4، صص171-159.
ملکی فر، (1385). الفبای آینده پژوهی، اندیشکده صنعت و فناوری.
منزوی، ک. و نظری­زاده، فرهاد ( 1389). مرکز توسعه مفاهیم و دکترین، روندهای استراتژیک مؤثر جهانی مؤثر بر دفاع و امنیات در افق  زمانی  2007تا2036 میلادی، مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی، مؤسسه آموزش و تحقیقاتی صنایع دفاعی، تهران.
منظور، داود؛ جدیدزاده، علی و شاهمرادی، اصغر(1388). مدل­سازی تقاضای انرژی خانگی در ایران؛ رویکرد تابع تقاضای انعطاف­پذیر تقریبا ایده­آل، مطالعات اقتصادی انرژی، سال ششم، شماره 22، صص.91-71.
مهدوی، روح­الله(1394). اثرات توزیع مجدد درآمد حاصل از اصلاح قیمت حامل های انرژی بر تقاضا و رفاه خانوارها با استفاده از الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه، پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی، سال ششم، شماره 22، صص.36-21.
نجیبی، اسحق(1383)، بررسی اثر تغییر قیمت بنزین بر روی رفاه خانوارها در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
هرمزی­نژاد، فرشین(1390). بررسی مدل آماری درآمد خانوار در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، فصلنامه راهبرد یاس، شماره 25، صص.177-194.
 
Baek, J. and Koo, W.W. (2008). Identifying Macroeconomic Linkages to U.S. Agricultural Trade Balance. Canadian Journal of Agricultural Economics, 56(1): 63–78.
Brannlund, R., Nordstrom, J. (2004), Carbon Tax Simulations Using a Household Demand Model, European Economic, 48, 211 –233.
Chambers, R.G. and Just, R.E. (1982). An Investigation of the Effect of Monetary Factors on Agriculture. Journal of Mone-tary Economics, 9(2): 235–247.
 Dartanto, T. (2013). “Reducing Fuel Subsidies and The Implication on Fiscal Balance and Poverty In Indonesia: A Simulation Analysis”. Energy Policy, 58, 117-134.
Murthy, V. N., & Okunade, A. A. (2009). The core determinants of health expenditure in the African context: Some econometric evidence for policy. Health policy, 91(1), 57-62.
Orden, D. (2002). Exchange Rate Effects on Agricultural Trade. Journal of Agricultural and Applied Economics, 34(2): 303–12.
Parvaneh, M., Azari, K. N., & Enayati, T. (2021). Revie w Futures studies an Innovative strategy in educational promotion of universities. 11.